Skip to content

BANATI-TUIR SIRA-NIA FIAR | JONATAN

“Belun diʼak neʼebé laran-metin ba malu”

“Belun diʼak neʼebé laran-metin ba malu”

 Funu ho ema Filístia remata ona, no agora Rai-Tetuk Elá sai hakmatek tebes. Anin fresku kona tropa Izraél nia tenda. Liurai Saul halibur hamutuk ho ninia tropa sira inklui mós ninia oan-mane Jonatan. Iha sira-nia leet, bibi-atan joven ida konta ho laran-manas kona-ba buat neʼebé foin akontese. Joven neʼe mak David, no Saul kontente rona ba David. Maibé, Jonatan sente oinsá? Jonatan mak funu-naʼin neʼebé halo ona funu barak no manán ona inimigu sira neʼebé konta Jeová nia povu. Maibé agora, David mak halo Izraél manán funu hodi oho jigante Golias! Jonatan sai laran-moras ka lae kuandu ema hotu gaba David?

 Jonatan nia reasaun karik halo ita hakfodak. Bíblia dehan: “Bainhira Jonatan rona tiha David koʼalia ba Saul, Jonatan no David sai belun diʼak neʼebé laran-metin ba malu, no Jonatan komesa hadomi nia hanesan ninia an rasik.” Jonatan fó ninia ekipamentu funu nian ba David inklui mós ninia rama. Neʼe mak prezente espesiál, tanba Jonatan mak hanadór neʼebé matenek. Sira mós halo aliansa hodi promete ba malu katak sira naʼin-rua sei sai belun ba nafatin no apoia malu.​—1 Samuel 18:1-5.

 Sira naʼin-rua nia relasaun belun neʼebé diʼak hahú husi tempu neʼebá. Importante tebes ba ema neʼebé serbí Maromak atu iha belun neʼebé diʼak. Se ita hili belun ho matenek hodi hatudu laran-metin no apoia malu, neʼe sei hametin ita-nia fiar ba Maromak iha mundu neʼebé ema nia domin sai menus. (Provérbios 27:17) Mai ita aprende kona-ba relasaun belun liuhusi Jonatan nia ezemplu.

Fundasaun ba sira-nia relasaun belun

 Oinsá mak sira naʼin-rua bele sai belun diʼak lalais? Mai ita haree kona-ba sira-nia situasaun. Jonatan hasoru daudaun situasaun neʼebé susar. Ninia aman Liurai Saul la hanesan uluk ona. Uluk Saul mak ema neʼebé haraik an no prontu halo tuir, maibé agora nia sai liurai neʼebé foti an no la halo tuir Maromak.​—1 Samuel 15:17-19, 26.

 Tanba Jonatan besik ho ninia aman, nia sente triste tebes kuandu haree katak ninia aman nia hahalok sai aat ba beibeik. (1 Samuel 20:2) Karik Jonatan mós hanoin barak kona-ba Saul nia hahalok aat neʼe sei fó impaktu ba Jeová nia povu. Tanba liurai la halo tuir Jeová, neʼe sei book povu atu la laran-metin no halo Jeová triste ka lae? Klaru katak neʼe mak tempu susar ba fiar-naʼin hanesan Jonatan.

 Situasaun neʼe ajuda ita atu komprende tanbasá mak Jonatan hakarak sai belun ho David neʼebé sei joven hela. Jonatan haree David nia fiar neʼebé metin. La hanesan ho Saul nia soldadu sira, David la taʼuk ba Golias, jigante neʼebé boot tebes. David hanoin katak se nia halo funu ho Jeová nia naran, nia sei manán maski Golias iha armas funu nian neʼebé kompletu.​—1 Samuel 17:45-47.

 Tinan balu antes neʼe, Jonatan mós iha hanoin neʼebé hanesan ho David. Maski Jonatan ho deʼit ninia atan ida neʼebé lori ninia armas, nia fiar metin katak sira sei manán hasoru tropa neʼebé barak. Tanbasá? Jonatan hatete: ‘La iha buat ida mak bele hanetik Jeová, maski ita mak ema barak ka uitoan’. (1 Samuel 14:6) Entaun iha buat neʼebé hanesan entre Jonatan no David. Neʼe mak fiar neʼebé metin no domin boot ba Jeová. Neʼe mak fundasaun neʼebé metin ba Jonatan no David atu bele sai belun diʼak. Maski Jonatan mak liurai nia oan neʼebé brani ho idade 50 ona no David mak bibi-atan joven deʼit neʼebé ho idade besik 20, maibé neʼe la hanetik sira atu sai belun neʼebé diʼak. a

 Sira-nia aliansa hametin duni sira-nia relasaun belun. Oinsá? David hatene katak Jeová hili ona nia atu sai liurai tuirmai iha Izraél. David subar ida-neʼe husi Jonatan ka lae? Lae! Belun neʼebé diʼak koʼalia nakloke ba malu no la bosok malu. Jonatan sente oinsá bainhira hatene katak David mak sei sai liurai? Ita la hatene. Oinsá se Jonatan hein ba tempu neʼebé nia mak sei sai liurai no hadiʼa buat aat oioin neʼebé ninia aman Saul halo ona? Bíblia la konta kona-ba saida mak Jonatan hanoin. Bíblia konta deʼit katak Jonatan hatudu laran-metin no fiar, no neʼe mak buat neʼebé importante liu. Nia hatene katak Jeová nia espíritu hamutuk ho David. (1 Samuel 16:1, 11-13) Entaun Jonatan moris tuir aliansa neʼebé nia halo ho David no kontinua haree David nuʼudar belun, laʼós inimigu. Jonatan hakarak haree oinsá Jeová nia hakarak sai loos.

Buat neʼebé hanesan entre Jonatan no David mak fiar metin no domin boot ba Jeová

 Sira-nia relasaun nuʼudar belun lori bensaun boot. Saida mak ita bele aprende husi Jonatan nia fiar? Ema hotu neʼebé serbí Maromak bele aprende kona-ba saida mak importante iha relasaun nuʼudar belun. Belun neʼebé diʼak la presiza iha situasaun moris ka idade neʼebé hanesan, maibé belun diʼak mak ema neʼebé iha fiar metin ba Maromak tanba neʼe sei lori bensaun barak. Jonatan no David sempre hametin malu no anima malu. Neʼe importante ba sira naʼin-rua, tanba sira sei hasoru situasaun susar liután neʼebé koko sira-nia relasaun nuʼudar belun.

Presiza hatudu laran-metin ba sé

 Foufoun, Saul hadomi tebes David no fó knaar ba nia atu dirije tropa. Maibé la hanesan ho Jonatan, Saul husik laran-moras mak domina ninia hanoin. Bainhira David kontinua manán inimigu Filístia sira, ema komesa gaba no admira David. Feto Izraél sira kanta: “Saul oho inimigu naʼin-rihun ida, no David oho inimigu naʼin-rihun sanulu.” Saul la gosta knananuk neʼe. Bíblia dehan hahú husi tempu neʼebá “Saul sempre deskonfia David”. (1 Samuel 18:7, 9) Nia taʼuk katak David sei koko atu hadau ninia pozisaun nuʼudar liurai. Saul nia hanoin mak sala, tanba maski David hatene katak nia sei sai liurai tuirmai, maibé nia nunka hanoin atu kontra hasoru liurai neʼebé Jeová hili ona.

 Saul buka dalan oioin atu halo David mate iha funu, maibé la susesu. David kontinua manán funu, no ema barak hadomi no respeitu liután David. Tuirmai, Saul koko halo planu hamutuk ho ninia atan hotu no ninia oan-mane boot atu oho David! Imajina toʼok Jonatan sente triste tebes tanba haree ninia aman halo buat aat hanesan neʼe. (1 Samuel 18:25-30; 19:1) Jonatan mak Saul nia oan neʼebé laran-metin, maibé nia mós hakarak laran-metin ba David. Entaun nia sei laran-metin ba sé?

 Jonatan dehan: “Liurai lalika halo sala hasoru Ita-nia atan David, tanba nia la halo sala hasoru Ita no buat neʼebé nia halo ona mak diʼak ba Ita. Nia tau ninia moris iha perigu laran hodi oho mane Filístia neʼe. Ho ida-neʼe, Jeová halo Izraél manán boot. Ita rasik haree ida-neʼe, no Ita kontente tebes. Entaun, tanbasá mak Ita buka atu oho David la ho razaun? Tanbasá mak Ita hakarak halo sala hasoru ema laran-moos?” Karik ema sente hakfodak tanba Saul rona ba Jonatan no Saul mós jura katak nia sei la hakanek David. Maibé Saul laʼós ema neʼebé kumpre ninia juramentu. Bainhira David hetan susesu liután, Saul sai laran-moras no odi tebes David toʼo tuda diman ba nia! (1 Samuel 19:4-6, 9, 10) Maibé David konsege hasees an no halai sai husi Saul nia palásiu.

 Se Ita mak hasoru situasaun hanesan Jonatan, karik Ita sente susar atu halo desizaun. Ema barak baibain dehan família mak importante liu. Maibé Jonatan la hanoin hanesan neʼe. Nia lakohi apoia ninia aman no husik tiha David neʼebé laran-metin ba Jeová. Entaun Jonatan hatudu ninia laran-metin ba Jeová hodi apoia David ho aten-brani. Maski nuneʼe, nia mós hatudu laran-metin ba ninia aman iha dalan neʼebé loos hodi koʼalia nakloke atu korrije ninia aman nia hanoin, duké koʼalia deʼit buat neʼebé halo ninia aman kontente. Ita mós bele banati-tuir Jonatan nia ezemplu diʼak neʼe.

Domin neʼebé laran-metin

 Dala ida tan, Jonatan koko ajuda Saul atu hadame malu ho David, maibé Saul lakohi rona. Situasaun sai aat liután ba David, tan neʼe nia bá subasubar hodi hasoru Jonatan no fó-hatene katak ninia moris iha perigu laran. David dehan: “Iha hakat ida deʼit entre haʼu no mate!” Rona tiha neʼe Jonatan promete atu buka-hatene se Saul hakarak hadame malu ho David ka lae, no tuirmai nia sei fó-hatene fali ba David kona-ba Saul nia hanoin hodi hana rama-oan nuʼudar sinál. Jonatan mós husu David atu halo promesa ida hodi dehan: “Iha tempu neʼebé Jeová halakon ó-nia inimigu hotu iha rai, ó labele hakotu ó-nia domin neʼebé laran-metin husi haʼu-nia umakain.” David promete katak nia sei tau matan no proteje Jonatan nia família.​—1 Samuel 20:3, 13-27.

 Jonatan koko atu koʼalia ba Saul kona-ba David nia hahalok diʼak sira, maibé neʼe halo Saul hirus tebes. Saul bolu Jonatan nuʼudar “feto ulun-toos nia oan” no hatete katak Jonatan hamoe família tanba laran-metin liu ba David. Saul koko atu troka Jonatan nia hanoin hodi dehan: “Se Jessé nia oan-mane moris hela iha rai, ó no ó-nia knaar nuʼudar liurai sei la metin.” Maibé Jonatan husu fali ba ninia aman: “Tanbasá tenke oho nia? Saida mak nia halo?” Saul sai nervozu liután. Maski Saul katuas ona, maibé nia nafatin asuwaʼin neʼebé forsa. Nia tuda diman ba ninia oan rasik, maibé la kona. Saul nia hahalok neʼe hamoe Jonatan no halo nia laran-kanek, entaun ho hirus Jonatan sai husi fatin neʼe.​—1 Samuel 20:24-34.

Jonatan la buka rasik nia diʼak

 Dadeer-saan tuirmai, Jonatan bá sidade nia liʼur besik David nia subar-fatin. Hanesan sira deside nanis, Jonatan hana rama-oan hodi fó-hatene David katak Saul koko nafatin atu oho nia. Tuirmai Jonatan haruka ninia atan atu fila ba sidade hodi nia bele koʼalia mesak ho David. Sira rua tanis hamutuk. Tuirmai ho triste Jonatan fó adeus ba David neʼebé kontinua subar husi liurai neʼebé koko atu oho nia.​—1 Samuel 20:35-42.

 Maski iha situasaun susar, Jonatan hatudu laran-metin ba David duké buka rasik nia diʼak. Tanba Satanás mak inimigu ba ema hotu neʼebé laran-metin, ita bele fiar katak nia hakarak tebes atu haree Jonatan hatudu hahalok hanesan Saul hodi buka uluk podér ka glória. Hanoin-hetan, Satanás gosta halo ema hanoin an deʼit. Nia konsege ona halo ema primeiru Adão no Eva monu ba lasu neʼe. (Génesis 3:1-6) Maibé Jonatan la monu ba ninia lasu, no ita fiar katak neʼe halo Satanás estrese tebes! Oinsá ho ita? Jonatan nia ezemplu mak diʼak tebes mai ita ohin loron, tanba ita moris iha mundu neʼebé ema barak mak hanoin an deʼit. (2 Timóteo 3:1-5) Ita hakarak banati-tuir Jonatan nia ezemplu kona-ba laran-metin no la hanoin an deʼit, loos ka lae?

Nuʼudar belun neʼebé laran-metin, Jonatan fó sinál ba David atu nia bele sees husi perigu

“Ó mak folin-boot ba haʼu”

 Saul nia sentimentu odi ba David sai makaʼas liután. Jonatan labele halo buat ida kuandu haree ninia aman sai nervozu toʼo hatudu hahalok hanesan ema bulak. Saul halibur ninia tropa no bá fatin oioin atu buka mane ida neʼebé la halo sala. (1 Samuel 24:1, 2, 12-15; 26:20) Jonatan mós tuir tropa neʼe ka lae? Bíblia la hatete katak Jonatan bá hamutuk ho tropa neʼe. Tanba nia laran-metin ba Jeová, David, no ba ninia juramentu, Jonatan lakohi duni atu bá hamutuk.

 Jonatan nia laran-metin ba ninia belun David la troka. Tempu balu liutiha, nia bá hasoru fali David iha Hores neʼebé signifika “fatin neʼebé iha ai barak”. Hores mak rai-fuik iha área foho, maizumenus besik kilómetru sanulu husi sidade Hebron. Tanbasá mak Jonatan koko atu hasoru David neʼebé halai subar hela husi Liurai Saul? Bíblia fó sai katak ninia motivu mak hodi ajuda David “atu hametin ninia fiar ba Jeová”. (1 Samuel 23:16) Oinsá mak nia halo ida-neʼe?

 Jonatan hametin ninia belun joven neʼe hodi dehan: “Keta taʼuk, tanba haʼu-nia aman Saul sei la hetan ó.” Tanbasá mak nia dehan nuneʼe? Tanba nia fiar metin katak Jeová nia hakarak sei sai loos. Jonatan hatutan tan: “Ó sei sai liurai hodi ukun Izraél.” Uluk Jeová haruka profeta Samuel fó sai liafuan neʼe. Jonatan nia liafuan neʼe fó-hanoin fali David katak Jeová nia liafuan sempre sai loos. Oinsá ho Jonatan nia hanoin kona-ba nia rasik nia futuru? Nia dehan: “Haʼu sei sai ema segundu tuir ó.” Nia haraik an duni! Nia prontu atu serbí no apoia David, joven neʼebé maizumenus tinan 30 kiʼik liu fali nia. Jonatan mós dehan: “Haʼu-nia aman Saul mós hatene kona-ba neʼe.” (1 Samuel 23:17, 18) Loloos, Saul mós hatene katak nia labele manán ema neʼebé Jeová hili ona atu sai liurai tuirmai.

Jonatan anima David iha tempu neʼebé loos

 Klaru katak tinan barak liutiha mós David la haluha kona-ba buat neʼebé sira koʼalia hamutuk iha loron neʼebá. Triste tebes tanba neʼe mak tempu ikus ba sira naʼin-rua hasoru malu. Jonatan nia hakarak atu sai ema segundu tuir David la sai realidade.

 Jonatan bá fali hamutuk ho ninia aman hodi funu hasoru ema Filístia neʼebé sempre kontra ema Izraél. Maski ninia aman hatudu hahalok neʼebé la diʼak, maibé nia nafatin hakarak halo funu ho ninia aman tanba funu neʼe mak atu defende Jeová nia povu. Hanesan baibain, Jonatan funu hasoru inimigu sira ho aten-brani no laran-metin, maibé Izraél hetan susar boot iha funu neʼe. Jeová la fó bensaun ba Saul tanba ninia hahalok sai aat tebes toʼo halo espiritizmu neʼebé kontra duni Jeová nia Ukun-Fuan. Saul nia oan-mane naʼin-tolu inklui Jonatan mate iha funu neʼe. Saul hetan kanek todan no ikusmai oho an.​—1 Samuel 28:6-14; 31:2-6.

Jonatan dehan: “Ó sei sai liurai hodi ukun Izraél, no haʼu sei sai ema segundu tuir ó.”—1 Samuel 23:17

 David sai triste tebes. Nia tanis ho lelir ba Saul neʼebé uluk fó-terus makaʼas ba nia, tanba David mak ema neʼebé laran-diʼak no prontu atu fó perdua. Nia mós hakerek knananuk triste nian ba Saul no Jonatan. David nia liafuan iha knananuk ba ninia belun Jonatan kona tebes ita-nia laran: “Oh haʼu-nia maun Jonatan, haʼu triste tebes kona-ba ó, ó mak folin-boot ba haʼu. Ó-nia domin ba haʼu kmanek liu fali domin husi feto sira.”​—2 Samuel 1:26.

 David nunka haluha ninia juramentu ho Jonatan. Tinan balu liutiha, nia buka Jonatan nia oan-mane naran Mefiboset neʼebé ain-kudeʼik no tau matan ba nia. (2 Samuel 9:1-13) Klaru katak David aprende hahalok diʼak barak husi Jonatan, hanesan laran-metin, respeitu, no hatudu domin maski hasoru situasaun susar. Ita mós bele aprende lisaun importante neʼe. Ita bele buka belun hanesan Jonatan no hatudu hahalok diʼak hanesan Jonatan. Mai ita banati-tuir Jonatan hodi laran-metin nafatin ba Jeová no tau uluk Jeová iha ita-nia moris, ajuda ita-nia belun hametin sira-nia fiar ba Jeová, no nafatin hatudu laran-metin ba ita-nia belun maski iha susar laran. Se ita halo nuneʼe, ita banati-tuir Jonatan nia fiar.

a Dala primeiru neʼebé Bíblia temi kona-ba Jonatan mak bainhira Saul komesa ninia ukun. Jonatan mak tropa nia komandante ida iha tempu neʼebá, neʼe katak maizumenus nia tinan 20. (Números 1:3; 1 Samuel 13:2) Saul ukun ba tinan 40. Neʼe katak bainhira Saul mate, Jonatan maizumenus tinan 60 no David tinan 30. (1 Samuel 31:2; 2 Samuel 5:4) Entaun Jonatan nia idade boot liu David maizumenus tinan 30.