Skip to content

Skip to table of contents

Lubomba Lulayandika Mumeso aa Leza

Lubomba Lulayandika Mumeso aa Leza

Lubomba Lulayandika Mumeso aa Leza

MUKUBUSI umwi waku Japan wakakulwaizyigwa akaambo kalubomba ndwakatondezyegwa amudaala umwi. Mudaala ooyu wakali mumisyinali wakasikide kwamyaka minji mu Asia pele wakacili kwiiya mwaambo waku Japan. Nokuba boobo, nsondo ansondo, wakali kumuswaya mukubusi ooyu kutegwa babandike kujatikizya Bbaibbele. Kaseka-seka alimwi akutondezya lubomba, cakukkazyika moyo wakayiingula mibuzyo minji mukubusi ooyu njaakajisi.

Lubomba lwamudaala ooyu mumisyinali lwakamukkomanisya mukubusi. Wakaamba kuti, ‘Ikuti Bbaibbele kalikonzya kupa kuti muntu abe alubomba alimwi aluyando,’ nkokuti ‘ndeelede kuliiya.’ Eeci cakamukulwaizya kuyanda kwiiya zyintu nzyaatakazyi. Masimpe, lubomba lulabasika bantu amoyo akubalwaizya alimwi kanji-kanji lulaanguzu kwiinda majwi.

Bube bubotu bwacinkozya ca Leza

Kutondezya lubomba kubantu bamukowa wesu ncakuzyalwa ancico nkaambo lubomba luboola akaambo kakuzyalwa limwi. Nokuba boobo, lubomba mbube bwabunaleza. Jesu wakaamba kuti bausyi bakujulu tabajisi lubomba kuli baabo buyo babayanda pele akulibaabo ‘bantu batalumbi.’ Jesu wakakulwaizya basikumutobela kuti bamwiiye Leza mukucita zyintu zibotu kubantu boonse naakati: “Mweelede kulondoka mbuli Uso wakujulu mbwalondokede.”—Luka 6:35; Matayo 5:48; Kulonga 34:6.

Akaambo kakuti bantu bakalengwa mucinkozya ca Leza, balakonzya kutondezya bube bwalubomba. (Matalikilo 1:27) Inzya, tulakonzya kumwiiya Leza akutondezya lubomba nokuba kulibaabo batali bamukowa. Ibbaibbele lipandulula lubomba kuti ncibeela camucelo wamuuya uusalala wa Leza, naa nguzu zya Leza. (Bagalatiya 5:22) Aboobo, muntu ulakonzya kuba abube oobu ciindi nazumanana kwiiya zinji kujatikizya Leza, Mulengi alimwi akuba acilongwe anguwe.

Akaambo kakuti lubomba talulibooleli buyo mubuumi bwamuntu alimwi akaambo kakuti bulayandika kuli Leza, ncamaano kuti Leza utwaambila ‘kufwidilana luzyalo.’ (Baefeso 4:32) Alimwi tuyeezyegwa kuti: “Mutalubi kusamausya beenzu.”—Bahebulayo 13:2.

Munyika yamazuba aano iizwide bantu batajisi lubomba alimwi batalumbi, sena inga twacikonzya kutondezya lubomba kubantu mbotutazyi? Ncinzi cinga catugwasya kucita oobo? Mubwini, ino nkaambo nzi ncotweelede kukabikkila maano kaambo aaka?

Mbube buyandika kuli Leza

Cikkomanisya ncakuti, mwaapostolo Paulo naakamana kwaamba kujatikizya kutondezya lubomba kubantu mbotutazyi, wakazumanana akwaamba kuti: “kwiinda mukucita boobo, cakutazyiba bakatambula bangelo.” Amuyeeye mbomukonzya kulimvwa kuti mwapegwa coolwe cakusamausya bangelo. Pele Paulo naakamana kwaamba majwi aaya, wakabelesya bbala lyakuti “cakutazyiba.” Munzila iimbi, ncaakali kusoleka kwaamba ncakuti, ikuti katujisi cilengwa cakutondezya lubomba kubantu bamwi, kubikkilizya abantu mbotutazyi kabotu, tuyakulongezyegwa munzila njotutazyi.

Ma Bbaibbele manji abelesya zibeela zyamagwalo aamba zyintu zikozyenye kuswaanya majwi aa Paulo kuzibalo zyaamba ali Abrahamu a Loti mubbuku lya Matalikilo caandaano 18 a 19. Muzyaandano eezyi zyoonse zyobilo, tubala kujatikizya bangelo bakalibonya kulimbabo kabatabazyi amulumbe uyandika kapati. Kuli Abrahamu, mulumbe wakali kujatikizya kuzuzikizyigwa kwacisyomezyo ca Leza cakuti uyakuba amwana, alimwi kuli Loti, wakali mulumbe walufwutuko kukunyonyonwa kwaminzi ya Sodoma a Gomora.—Matalikilo 18:1-10; 19:1-3, 15-17.

Kuti mwabala magwalo aatondezyedwe atala, mulabona kuti boonse bobilo ba Abrahamu a Loti, bakatondezya lubomba kuli basimweenda nzila mbobatakazyi. Mubwini, ciindi Bbaibbele nolyakali kulembwa, kusamausya bantu bakali mulweendo alimwi abasimweenda nzila—balongwe, basimukowa, naa bantu mbomutazyi—cakali cilengwa alimwi cakeelede kucitwa. Masimpe ngakuti, kweelana a Mulawo wa Musa, bana Israyeli bakeelede kulanganya baabo batakali bana Israyeli. (Deuteronomo 10:17-19) Nokuba boobo, cilalibonya kuti ba Abrahamu a Loti bakacita oobo kwiinda ambowakali kwaamba mulawo. Bakabeleka canguzu kutondezya lubomba kubantu mbobatakazyi alimwi bakalongezyegwa akaambo kakucita boobo.

Micito ya Abrahamu yalubomba tiiyakamuletela zilongezyo buyo lwakwe alikke mukuti wakaba amwana pele andiswe tulalongezyegwa. Munzila nzi? Abrahamu amwanaakwe Izaka bakajisi lubazu lupati mukuzuzikizyigwa kwamakanze aa Leza. Bakaba izyalani lyakasololela kuli Mesiya, Jesu. Alimwi kusyomeka kwabo kwakali kutondezya bantu mbobakali kuyoofwutulwa kwiinda muluyando lwa Leza alimwi amulubomba lwakwe.—Matalikilo 22:1-18; Matayo 1:1, 2; Johane 3:16.

Zibalo eezyi zitondezya Leza ncayanda kulibaabo mbayanda alimwi ambwabuyanda bube bwalubomba. Tacili cintu ncotukonzya kusala pele ncintu ciyandika mumeso aa Leza.

Kutondezya Lubomba Cilatugwasya Kumuzyiba Kabotu Leza

Bbaibbele lyaamba mazuba eesu aano kuti “ziindi zikatazya,” ciindi bantu banji ‘mobatalumbi, kusyomeka, batajisi luyando lwakuzyalwa andulo.’ (2 Timoteyo 3:1-3) Cakutadooneka, mulabayaanya bantu bali boobu buzuba abuzuba. Nokuba boobo tacili ciindi cakutatondezya lubomba kuli bamwi. Banakristo bakulwaizyigwa kuti: “Mutapilusizyi muntu uuli woonse bubi. Amusole kucita zyintu zibonwa kuti nzibotu abantu boonse.”—Baloma 12:17.

Tulakonzya kubeleka canguzu alimwi akujalula myoyo yesu mukutondezya lubomba. Bbaibbele lyaamba kuti: “Muntu woonse uutondezya luyando . . . ulimuzyi Leza,” alimwi nzila yomwe mbotukonzya kutondezya luyando nkuba alubomba kuli bamwi. (1 Johane 4:7; 1 Bakolinto 13:4) Inzya, kwiinda mukuba alubomba kubantuma, tumuzyiba kabotu Leza alimwi cilatukkomanisya. Mumulumbe wakwe waa Cilundu, Jesu wakaamba kuti: “Balikkomene aabo bali aaluse—nkaambo bayoobona Leza.”—Matayo 5:7, 8.

Amubone cikozyanyo caba Aki bakaintu baku Japan bajisi bana bobilo. Nibakafwa banyina cakutayeeyelwa, bakatyompwa kapati. Zimwi ziindi bakali kulimvwa bubi kapati cakuti bakali kuunka buya kuli badokota. Mpoonya kuli mukwasyi wakalongela munsi ankobakali kukkala. Bausyibana bakazimina muntenda mpoonya banyina bakasyaala abana bosanwe bakulanganya. Ba Aki bakaufwida lubomba mukwasyi ooyu aboobo bakapanga cilongwe amukwasyi ooyu. Kucita kufwumbwa ncobakali kukonzya kugwasya mukwasyi ooyu—mbuli kwaabana zyakulya, kubapa zisani alimwi azimwi—kwakapa kuti ba Aki bakkalikane mumizeezo. Bakabona kasimpe kancolyaamba Bbaibbele kuti: “Kupa kulakkomanisya kapati kwiinda kutambula.” (Milimo 20:35) Masimpe kutondezya lubomba kubantu ncintu cili kabotu cikonzya kumugwasya ciindi nomulimvwa kutyompwa.

‘Kukolotya Jehova’

Kutondezya lubomba tacaambi kusowa mali manji. Alimwi taciyeeme ali nzyomukonzya kucita naa anguzu zyanu. Kumweta-mweta, jwi lyalubomba, lugwasyo, cipego cisyoonto, naa kusolozya bamwi amulaini ncintu cibotu maningi. Kuti kamutazyi cintu ciluzi ncomweelede kwaamba naa kucita mubukkale bumwi, amwaambe naa kucita cintu calubomba. Mukubusi iwaambwa kumatalikilo acibalo eeci wakalimvwa kabotu kapati akaambo kakuti mumisyinali wakamutondezya lubomba, aboobo eeci cakapa kuti kutabi kwaandaana kwamyaambo. Nkakaambo kaako Leza uyanda kuti bakombi bakwe babe ‘aluzyalo’!—Mika 6:8.

Kucitila muntu lubomba cilakonzya kugwasya kapati. Kuti cacitwa amuzeezo uuli kabotu, ikapati kuti cacitwa akaambo kaluyando lwa Leza, cilakonzya kukkomanisya bantu boonse bajatikizyidwe. Nokuba kuti lubomba lwanu tiilwatambulwa, eeci tacaambi kuti mwasowa buyo ciindi. Lulayandika mumeso aa Leza. Bbaibbele litwaambila kuti, ikuti twacitila bantu bamwi lubomba akaambo kakuti tulamuyanda Leza, ‘tukolotya Jehova.’ (Tusimpi 19:17) Amujane nzila mbomukonzya kutondezya lubomba kubantu aabo bamuzingulukide.

[Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 20]

Kuti kamutazyi cintu ncomweelede kwaamba naa kucita, amwaambe naa amucite cintu calubomba

[Cifwanikiso icili apeeji 19]

Abrahamu wakalongezyegwa akaambo kalubomba lwakwe

[Cifwanikiso icili apeeji 20]

Kutondezya lubomba kubantu ‘nkukolotya Jehova’