Skip to content

AMWIIYE LUSYOMO LWABO | JOBU

Jehova Wakamuponya Mumacise Aakwe

Jehova Wakamuponya Mumacise Aakwe

Kumamanino, kabunga kabaalumi aabo kakaumuna. Ambweni kwakali kumvwika buyo kuvwuuma kwamuuwo uukasala wamucimpayuma ca Arabiya. Nowakamana mubandi ooyu mulamfwu, Jobu wakakatala cakuti tanaakacijisi cakwaamba. Amweezyeezye buyo kalanga beenzinyina botatwe cabukali, Elifazi, Bilidadi a Zofari kuti bazumanane kwaambaula. Pele tiibakali kukonzya kumulanga, bakatyompwa kuti kukazya kwabo, majwi aabo aacisizya moyo alimwi akutamikizya kwabo tiikwakazwidilila. (Jobu 16:3) Jobu wakalikanzide kuzumanana kusyomeka tacikwe makani anzyobakamwaamba.

Ambweni Jobu wakalimvwide kuti wakeelede buyo kusyomeka. Wakasweekelwa lubono lwakwe, bana bakwe boonse bali kkumi, balongwe bakwe abasimukobonyina bakaleka kumugwasya alimwi akumulemeka, mane buya wakaciswa. Lukanda lwakwe lwakali kusiya, wakajisi mabbabbani akuzwa mvwunyu. Alimwi buya mukanwa wakali kununka. (Jobu 7:5; 19:17; 30:30) Zintu zibi nzyobakaamba baalumi botatwe zyakapa kuti Jobu anyeme kapati. Wakalikanzide kubatondezya kuti tanaakacita cibi kweelana ambobakali kumwaamba. Majwi aa Jobu aamamanino akabapa kuti baumune. Nobakaambaula kwaciindi cilamfwu majwi mabi kuli Jobu, cakababula cakwaamba. Nokuba boobo, macise aa Jobu akazumanana. Wakali kuyandika kugwasyigwa mubukkale oobu.

Tulakonzya kumvwisya kaambo mizeezo ya Jobu ncoyakalubide kujatikizya bukkale bwakwe. Wakali kuyandika busolozi alimwi akululamikwa. Alimwi wakali kuyandika muntu umwi wakumugwasyilizya ncobeni, lugwasyo ndobakeelede kumupa beenzinyina botatwe, pele tiibakacita oobo. Sena kuli nomwakalimvwide kuti muyandika busolozi alimwi aluumbulizyo? Sena kuli nobakamutyompya bantu mbomwakali kubona kuti mbeenzinyoko? Kuzyiba Jehova Leza mbwaakamugwasya mubelesi wakwe Jobu alimwi ambwaakalutambula lugwasyo oolo, kulakonzya kumupa bulangizi alimwi alulayo lugwasya.

Sikupa Lulayo Musongo Alimwi Siluzyalo

Kumane, cibalo ca Jobu citwaambila cintu cimwi ncotwatali kuyeeyela. Kwakali muntu umwi wakali munsi-munsi, mwaalumi iwakacili mwana-mwana wazina lyakuti Elihu. Wakali ambabo ciindi coonse, wakali kuswiilila buyo baalumi bapati nobakali kukazyanya. Alimwi tanaakakkomene kuzintu nzyobakali kwaamba.

Elihu tanaakakkomana kujatikizya Jobu. Wakatyompwa kuti, akaambo kakutamikizyigwa kubaalumi botatwe, Jobu wakali “kusola kulitondezya kuti uliluleme muciindi ca Leza.” Nokuba boobo, Elihu wakamumvwida luse Jobu, wakeezyeezya mbwaakalimvwide mumacise aakwe, wakakubona kusyomeka kwakwe, alimwi ambwaakali kuyandika lulayo caluzyalo alimwi aluumbulizyo. Nkakaambo kako, Elihu cakamwaalila kulijata kuli basikuumbulizya bakubeja botatwe! Wakabamvwa kabaambila Jobu zintu zibyaabi, kusola kunyonyoona lusyomo lwakwe, mpuwo njaakajisi alimwi akusyomeka kwakwe. Ciinda kubija ncakuti, nzyobakali kwaamba zyakali zyakubeja aboobo zyakatondezya mbuli kuti Leza mubi. Kuzintu zyoonse nzyaakamvwa, Elihu wakalimvwa kuti wakali kuyandika kwaamba cintu cimwi!—Jobu 32:2-4, 18.

Elihu wakaamba kuti: “Mebo ndili mwana musyoonto, nywebo nobaalumi muli bapati. Aboobo ndalijata kutegwa ndimupe bulemu, alimwi tiindasola kumwaambila nzyondizyi.” Pele cakasika ciindi cakuti aambaule. Wakazumanana wati: “Ikwiile kuba amyaka minji yakuzyalwa takupi muntu kuba amaano, alimwi tabali buyo bapati bazyi cintu ciluzi.” (Jobu 32:6, 9) Mpoonya Elihu wakaambaula kwaciindi cilamfwu kutondezya kuti nzyaakali kwaamba nzyamasimpe. Tanaakaambaula mbuli mbobakacita ba Elifazi, Bilidadi, alimwi a Zofari. Elihu wakamusyomezya Jobu kuti tanaakali kuyanda kumunyansya naa kusola kuti zintu ziindile kubija. Alimwi wakamulemeka Jobu, kwiinda mukumwiita zina lyakwe, akutondezya kuti beenzinyina tiibakali kumulemeka. * Cabulemu, wakaamba kuti: “Lino yebo Jobu, koswiilila majwi aangu.”—Jobu 33:1, 7; 34:7.

Elihu wakamulemeka Jobu, kwiinda mukumwiita zina lyakwe akumutondezya luzyalo alimwi abulemu

Cakutainda mumbali, Elihu wakamupa lulayo Jobu, wakati: “Yebo wali kwaambaula kandimvwide, . . . ‘Ndilasalala, ndinyina cinyonyoono; maanza aangu alasalala, ndinyina mulandu pe. Pele Leza undijanina twaambo kuti andikazye; Undibona mbuli kuti ndili sinkondonyina.’” Elihu wakamugama Jobu kumwaambila penzi lyakwe, kwiinda mukumubuzya kuti: “Sena ncobeni ulisinizyide kuti yebo uliluzi cakuti inga waamba kuti, ‘Mebo ndililuleme kwiinda Leza’?” Tanaakali kukonzya kulekela Jobu kuti azumanane akuyeeya kutaluzi. Elihu wakaamba kuti: “Toluzi pe mukwaamba boobu.” (Jobu 33:8-12; 35:2) Wakalizyi kuti moyo wa Jobu wakali kucisa akaambo kakusweekelwa kupati alimwi akutalanganizyigwa kabotu abeenzinyina bakubeja. Elihu wakacenjezya Jobu kuti: “Kocenjela kuti bukali butakupi kuba amfwundiilili.”—Jobu 36:18.

Elihu Waamba Zyaluzyalo lwa Jehova

Kwiinda zyoonse, Elihu wakapandulula kuti zyoonse nzyacita Jehova Leza zililuzi lyoonse. Mumajwi aalibonya kuti mauba-uba pele aajisi nguzu, Elihu wakaamba kaambo kayandika kapati kuti: “Leza mwini-mwini takonzyi kucita bubi nokuceya, alimwi Singuzuzyoonse takonzyi kubisya pe! . . . Singuzuzyoonse tanyonganyi bululami.” (Jobu 34:10, 12) Elihu wakagwasya Jobu kubona luse alimwi abululami bwa Jehova mbobubede. Akaambo kakuti Jobu wakali kuyeeya buyo lwakwe mwini, wakaambide zintu zitatondezyi bulemu kuli Leza. Jehova naakamusubula Jobu akaambo kamajwi aakwe, pele tanaakacita oobo. (Jobu 35:13-15) Elihu tanaakalitondezya kuti wakalizizyi zyoonse kujatikizya Leza. Muciindi caboobo cakulicesya wakaamba kuti: “Leza mupati kapati kwiinda mbotukonzya kuzyiba.”—Jobu 36:26.

Nokuba kuti wakamupa lulayo lugaminide, Elihu wakazumanana kumutondezya luzyalo. Wakaamba zyabulangizi bubotu bwakuti Jehova wakali kuyoomupa buumi bubotu Jobu. Kujatikizya mubelesi wakwe uusyomeka, Leza wakali kuyakwaamba kuti: “Mubili wakwe auteteete kwiinda wamwana; apilukile kumazuba naakacili anguzu zyabukubusi.” Kuli bukkale abumwi Elihu mwaakatondezya luzyalo: Muciindi cakumupa lulayo Jobu, caluzyalo wakamukulwaizya kwaambaula kutali kumwaambila cakucita. Wakaamba kuti: “Koamba, nkaambo mebo ndiyanda kusinizya kuti yebo uliluzi.” (Jobu 33:25, 32) Pele Jobu tanaakaingula. Ambweni wakalimvwa kuti tanaakali kuyandika kupa twaambo twakulitamikizya kuluzyalo alulayo lugwasya ndwaakapegwa. Andiza Jobu wakalila ciindi naakazyiba kuti Elihu wakali kumubikkila maano kapati.

Tulakonzya kwiiya ziiyo ziyandika kubaalumi aaba bobilo basyomeka. Kuli Elihu twiiya mbotukonzya kupa lulayo aluumbulizyo kuli baabo bayandika lugwasyo. Mulongwe mwini-mwini kunyina nakonzya kuyoowa kwaamba bulubizi naa cintu cikonzya kutunjizya mumapenzi nokuba kuti kacikatazya kucita boobo. (Tusimpi 27:6) Tuyanda kuba mulongwe uuli boobo, uuzumanana kutondezya luzyalo alimwi akubakulwaizya aabo bayandika lugwasyo, noliba leelyo nobaamba cabukali kulindiswe. Alimwi ciindi notuyandika lulayo, cikozyanyo ca Jobu cituyiisya kuti tweelede kuswiilila lulayo cakulicesya muciindi cakulukaka. Toonse buyo tuyandika lulayo alimwi akululamikwa. Kulutambula kulakonzya kufwutula buumi bwesu.—Tusimpi 4:13.

“Kuzwa Muguwo”

Ciindi Elihu naakali kwaambaula, kanji-kanji wakali kubelesya muuwo, makumbi, muzuzumo, alimwi akalabo. Kujatikizya Jehova wakaamba kuti: “Amuswiililisye kundindima kwajwi lyakwe.” Nokwakaindi ciindi cisyoonto Elihu wakaamba kujatikizya “guwo.” (Jobu 37:2, 9) Kulibonya kuti ciindi naakali kubandika, guwo lyakali kubbubbula, mpoonya lyakali kuyaabwiindila buya. Kumamanino, lyakaba anguzu kapati. Mpoonya cintu cimwi cigambya cakacitika. Jehova wakaambaula!—Jobu 38:1.

Amweezyeezye coolwe cakupanduludwa zilenge zyamunyika a Mulengi wabubumbo boonse!

Ciindi notulanga-langa bbuku lya Jobu, cilatukkomanisya kubala zyaandaano zijatikizya Jehova naakali kwaambaula a Jobu. Cakali mbuli kuti guwo lyakasimpe lyakali kubbubbula kumwaya mibandi yabuyo, amajwi oonse aakubeja ngobakaamba ba Elifazi, Bilidadi alimwi a Zofari. Jehova kunyina naakambaula abaalumi aabo aciindi eeco nciconya. Mizeezo yakwe yakali kuli Jobu, wakamululamika munzila yaluyando mubelesi wakwe ngwaakali kuyandisya mbubonya mbuli usyi mbwalulamika mwana wakwe.

Jehova wakalaazyi macise aa Jobu. Wakamumvwida luse mbubonya lyoonse mbwacita ciindi bana bakwe bayandwa nobapenga. (Isaya 63:9; Zekariya 2:8) Pele alimwi wakalizyi kuti Jobu wakali “kwaamba majwi katakwe luzyibo,” calo cakapa kuti mapenzi aakwe aindile. Aboobo Jehova wakamululamika Jobu kwiinda mukumubuzya mibuzyo minji iipa kukkala ansi kuyeeya. Wakati “Ino wakali kuli nindakaanza nyika? Kondaambila, ikuti naa uyeeya kuti uli musongo.” Kumatalikilo aakulenga, “inyenyeezi zyakubucedo,” nkokuti mukwasyi wa Leza wabangelo, bakoongola cakukondwa akaambo kabubumbo bugambya. (Jobu 38:2, 4, 7) Mubwini, Jobu tanaakaingula nkaambo kunyina ncaakazyi kujatikizya makani aaya.

Jehova wakaambaula kuzwa muguwo, caluyando wakalulamika mbwaakali kuyeeya Jobu

Jehova wakazumanana kwaamba zyamilimo yakwe yakulenga. Munzila imwi, inga twaamba kuti Jehova wakamupandulwida Jobu asyoonto kujatikizya sayaansi yazilenge mbuli zintu zili mujulu (astronomy) zilenge zipona (biology) buyale bwanyika (geology) alimwi a physics. Cacigaminina, Jehova wakabapandulula banyama bali mbobabede ibakaliko kuciindi ca Jobu nkokuti syuumbwa, cikwaangala, mpongo yamumalundu, mbongolo yamusyokwe, mupoho wamusyokwe, mpowani, bbiza, sikakonze, sikwaze, civwubwe, mpoonya a Leviyatani (ambweni ciwena). Amweezyeezye coolwe cakupanduludwa zilenge zyamunyika a Mulengi wabubumbo boonse! *

Kuyiisya Kujatikizya Kulicesya alimwi a Luyando

Ino nkaambo nzi zintu zyoonse eezyi ncozyakapandululwa? Kwaamba masimpe Jobu wakali kuyandika kulicesya. Jobu wakali kutongooka kuti Jehova tanaakali kumweendelezya kabotu. Kwiinda mukucita boobo, Jobu wakali kunyonganya cilongwe cakwe a Usyi siluyando, alimwi buya eeci cakapa kuti bukkale bwiindile kubija. Aboobo Jehova wakamubuzya cakwiinduluka-induluka Jobu kuti aambe nkwakabede naakalenga zintu zibotu zyoonse alimwi naa Jobu wakali kukonzya kusanina akweendelezya zilenge nzyaakalenga Leza. Ikuti Jobu tanaakali kukonzya kweendelezya zilenge zya Jehova, ino ncinzi cakali kumupa kuyeeya kuti ulijsi nguzu zyakwaambila Mulengi cakucita? Jehova ulizyi kabotu cintu ceelede kucitwa alimwi amboceelede kucitwa kwiinda Jobu mbwaakazyi naa kumvwisya!

Jobu kunyina naakakazya naa kulipa cilitamizyo

Kuzintu zyoonse Jehova nzyakaamba, wakatondezya luyando ndwaakajisi kuli Jobu. Cakali mbuli kuti Jehova wakali kwaambila Jobu kuti: ‘Mwanaangu, ikuti kandikonzya kulenga alimwi akuzibikkila maano zintu zyoonse, sena uli masimpe inga ndaalilwa kukulanganya? Sena inga ndakulekelezya, kukunyanga bana, alimwi azintu zyako zyoonse, abuumi bwako? Sena tandili ndime ndikonzya kukujolela zintu zyako alimwi akuponya macise aako?’

Jehova wakabuzya Jobu mibuzyo iipa kukkala ansi kuyeeya. Kunyina naakakazya naa kulipa cilitamizyo. Cakulicesya wakazumina kuti wakajisi buyo luzyibo luniini, alimwi wakeempwa akaambo kakwaamba cakutayeeya. (Jobu 40:4, 5; 42:1-6) Aawa tubona cikozyanyo ca Jobu cibotu calusyomo. Naakainda mapenzi oonse ngaakaliyumya, tanaakaleka kusyomeka kuli Jehova. Wakazumina kululamikwa a Jehova alimwi wakabambulula mweelede. Aboobo tulakonzya kulibuzya mubuzyo uupa kukkala ansi kuyeeya wakuti, ‘sena ndilalicesya ncobeni ciindi nondilulamikwa akupegwa lulayo?’ Toonse tuyandika lugwasyo luli boobo. Ciindi notulutambula, twiiya lusyomo lwa Jobu.

“Tiimwaamba Zyamasimpe Kujatikizya Ndime”

Mpoonya Jehova wakabweza ntaamu kutegwa amuumbulizye Jobu mumacise aakwe. Naakali kwaambila Elifazi, walo uuboneka kuti ngowakali mupati akati kabasikuumbulizya botatwe bakubeja, Jehova wakaamba kuti: “Yebo abeenzinyoko bobilo mwandinyemya kapati akaambo kakuti tiimwaamba zyamasimpe kujatikizya ndime mbuli bwacita mubelesi wangu Jobu.” (Jobu 42:7) Amwaayeeye buyo majwi aaya. Sena Jehova wakali kwaamba kuti zyoonse nzyobakaamba baalumi botatwe zyakali zyakubeja naa zyoonse nzyaakaamba Jobu zyakali zyamasimpe? Peepe. * Nokuba boobo, kwakali kwiindana kupati kwakaliko akati ka Jobu alimwi abasikumutamikizya. Jobu wakalipengede kapati mumoyo akaambo kabuumba alimwi wakali kulimvwa kutyompwa kapati akaambo kakutamikizyigwa. Aboobo cilalimvwisya cakali kumupa kwaamba zintu cakutayeeya zimwi ziindi. Nokuba boobo, Elifazi alimwi abalongwe bakwe bobilo tiibakali mubukkale bukataazya mbuli bwa Jobu. Akaambo kakuti tiibakajisi lusyomo luyumu muli Leza bakali kwaamba zintu zibi acaali alimwi cakulisumpula. Tiibakamupenzya buyo mwaalumi ooyu iwatakajisi mulandu, pele ciinda kubija ncakuti, bakali kwaamba zintu zyakali kutondezya mbuli kuti Jehova ngusilunya alimwi akuti mubi.

Aboobo tacigambyi kuti, Jehova wakaambila baalumi aabo kuti batuule zipaizyo zidula. Bakeelede kutuula bapoho bali ciloba alimwi abagutu bali ciloba, calo cakali kukonzya kubadulila kapati, nkaambo nokwakainda ciindi mupoho ngowakali kubelesyegwa kauli cituuzyo mu Mulawo wa Musa, walo mupaizi mupati ngwaakali kutuula ikuti waletela bantu cibi bamucisi coonse. (Levitiko 4:3) Eeci ncecituuzyo cakali kudula kapati kubanyama ibakali kutuulwa kacili cipaizyo kweelana a Mulawo. Kwiinda zyoonse, Jehova wakaamba kuti wakali kuyoozumina zipaizyo zyabo zyabasikumutamikizya kuti lilikke buyo Jobu wabapailila cakusaanguna. * (Jobu 42:8) Eelo kaka kweelede kuti cakamuumbulizya Jobu kusumpulwa a Leza wakwe alimwi akubona bululami bwa Jehova kabuzwidilila!

“Jobu mubelesi wangu ulamupailila.”—Jobu 42:8

Jehova wakalaalusyomo lwakuti Jobu wakali kuyoocita kweelana ambwaakamulailila, ikulekelela baalumi aabo ibakamucisizya moyo kapati. Alimwi Jobu tanaakabatyompya Bausyi. (Jobu 42:9) Kumvwida kwa Jobu ncecakali citondezyo ciinda zyoonse cakusyomeka kwakwe, kwiinda majwi aakwe. Alimwi akaambo kakuti Jobu wakali kumvwida, Jehova wakamulongezya kapati.

“Ulaalubomba Kapati”

Jehova wakatondezya “lubomba kapati aluse” kuli Jobu. (Jakobo 5:11) Munzila nzi? Jehova wakamuponya Jobu. Amweezyeezye buyo Jobu mbwaakalimvwa ciindi naakabona kuti mubili wakwe ‘wateteeta kwiinda wamwana’ kweelana a Elihu mbwaakasinsimide! Banamukwasyi alimwi abalongwe bakwe bakamugwasyilizya, kutondezya luzyalo alimwi bakamuletela zipego. Jehova wakamupilusyila buvwubi bwakwe Jobu, kumuyungizyila kobilo mweelwe wazintu zyoonse nzyaakajisi kumatalikilo. Alimwi ino mbuti kujatikizya buumba bupati, kusweekelwa bana bakwe? Nokuba kuti, Jobu alimwi amukaintu wakwe bakali kubayeeya bana babo ibakafwa, bakaumbulizyigwa kwiinda mukuba abana bambi bali kkumi! Alimwi camaleele Jehova wakabuyungizya buumi bwa Jobu. Jobu wakapona kwamyaka iili 140, cakuti wakalibonena mazyalani aakwe one. Bbaibbele lyaamba kuti: “Kumane Jobu wakafwa, kaponede myaka minji akukkutila abuumi.” (Jobu 42:10-17) Mu Paradaiso, Jobu alimwi amukaintu wakwe bayakukamantana alimwi amukwasyi wakwe, kubikkilizya bana bakwe bali kkumi Saatani mbaakajaya.—Johane 5:28, 29.

Nkaambo nzi Jehova ncaakamulongezya kapati Jobu? Bbaibbele liingula kuti: “Mulimvwide zyakuliyumya kwa Jobu.” (Jakobo 5:11) Jobu wakaliyumya kapati mubukkale bukataazya cakuti tobamwi inga tiitwacikonzya akweezyeezya. Ibbala lyakuti “kuliyumya” litwaambila kuti Jobu tanaakaliyumya buyo pele wakacita zinji. Wakaliyumya kajisi lusyomo alimwi aluyando luyumu kuli Jehova. Muciindi cakunyema alimwi akubikkilila, wakalilibambilide kubalekelela nobaba baabo ibakali kumunyemya acaali. Wakakakatila kubulangizi bubotu alimwi lyoonse wakali kukwabilila cintu cakali kuyandika kapati kulinguwe, kusyomeka kuli Leza.—Jobu 27:5.

Umwi aumwi wesu weelede kuliyumya. Tulakonzya kuba masimpe kuti Saatani uyoosoleka kututyompya mbuli mbwaakacita kuli Jobu. Pele ikuti twaliyumya mulusyomo, kuzumanana kulicesya, ikulekelela bamwi alimwi akuba amakanze aakukwabilila kusyomeka kwesu, tuyooba abuumi buli kabotu kumbele. (Bahebrayo 10:36) Ikuti twazumanana kusyomeka mbuli Jobu, tuyoopa kuti Saatani anyeme kapati akupa kuti Jehova walo uutuyanda akkomane kapati!

^ munc. 6 Elifazi, Bilidadi, alimwi a Zofari bakaamba majwi manji kuli Jobu alo aakonzya kukkwanya zyaandaano zili 9 zyamu Bbaibbele, pele kunyina mpokutondezyedwe kuti bakamwiita zina Jobu.

^ munc. 14 Mumubandi wa Jehova a Jobu, zimwi ziindi wakali kupandulula zintu cacigaminina mpoonya ziindi zimwi wakali kubelesya mwaambo wakweema. Wakali kucinca cakuti cakali kukatazya kuzyiba kuti lino ubelesya nzila iimbi kuyiisya Jobu. (Mucikozyanyo, amubone Jobu 41:1, 7, 8, 19-21.) Kufwumbwa naa ninzila nzi, makanze aa Leza ngamwi, ikugwasya Jobu kuti kamulemeka kapati Mulengi wakwe.

^ munc. 18 Mubwini nokwakainda ciindi mwaapostolo Paulo wakazubulula kaambo kamwi nkakaamba Elifazi, wakaamba kuti kakali kamasimpe. (Jobu 5:13; 1 Bakorinto 3:19) Ncaakaamba Elifazi cakali camasimpe, pele tanaakacaamba munzila yeelede kuli Jobu.

^ munc. 19 Kunyina aatondezyedwe kuti Jobu wakeelede kutuula zipaizyo zikozyenye akaambo kamukaintu wakwe.