1-3. Ka Jehova bato n’an dusukun bɛɛ ye, o kɔrɔ ko di? Ɲɛyirali dɔ di.

KOMI an ye mɔgɔ dafabaliw ye, an ka teli ka fili. Nka, an be barika la Jehova ye sabu a t’an minɛ “ka kɛɲɛ n’an ka kojugu ye.” N’an be nimisa ani k’an yɛrɛ majigi, an be se ka Jehova deli a ka yafa an ma Yezu ka kunmabɔsara barika la (Zab. 103:10). I ko Dawuda y’a fɔ Solomani ye cogo min na, n’an b’a fɛ Jehova ka sɔn an ka batoli ma, fɔɔ an ka “baara kɛ a ye ni kɔnɔgwɛ ye.” (1 Til. Kib. 28:9). Komi an ye mɔgɔ dafabaliw ye, an be se k’o kɛ cogo di?

² Walisa k’a lɔn an be se k’o kɛ cogo min na, an ka masacɛ Aza ka koow suma ni masacɛ Amaziya taw ye. U fila bɛɛ tun ye Zuda masacɛw ye ani u ye koo tilenninw kɛ Jehova ɲɛɛ kɔrɔ. Nka, Aza y’o kɛ n’a dusukun bɛɛ ye (2 Til. Kib. 15:16, 17; 25:1, 2; Talenw 17:3). U fila tun dafanin tɛ ani u tun be fili. Nka, Aza tun be tagama ka kɛɲɛ ni Ala ka sariyaw ye. A y’a yɛrɛ masiri Ala la n’a dusukun bɛɛ ye. Amaziya kɔni m’o kɛ. A ye Ala ka juguw kɛlɛ ka see sɔrɔ u kan. O kɔ, a y’u ka  joow cɛ ka na n’u ye a ka jamana na ani k’u bato.—2 Til. Kib. 25:11-16.

³ Ka Ala bato n’an dusukun bɛɛ ye, o kɔrɔ ko k’an masiri a la bɛrɛbɛrɛ ani k’a bato fɔɔ abada. Bibulu kɔnɔ, n’u ko “dusukun,” o ɲɛsinna mɔgɔ kɔnɔnakow yɛrɛ lo ma. O kɔrɔ, a tigi negelakow, a ka miiriyaw, a ŋaniyaw, a ka kokɛcogo, a ka laɲinitaw, a seko, ani a be koow jati cogo min na. O kama, mɔgɔ min be Jehova bato n’a dusukun bɛɛ ye, a tɛ koow kɛ ni filankafoya ye. A tɛ Jehova bato diyagoya la. Anw do? Hali n’an dafanin tɛ, an kana kɛ filankafow ye. An bena to ka baara kɛ Jehova ye n’an dusukun bɛɛ ye n’an masirinin lo a la bɛrɛbɛrɛ.—2 Til. Kib. 19:9.

4. An bena mun lo lajɛ barokun nin na?

⁴ Ka Jehova bato n’an dusukun bɛɛ ye, walisa k’o kɔrɔ faamu ka ɲɛ, an ka Zuda masacɛ nunu ka koow lajɛ: Aza, Zozafati, Ezekiyasi ani Zoziyasi. Olu ye Jehova bato n’u dusukun bɛɛ ye. U bɛɛ filila tuma dɔw la, nka u koo bele tun ka di Jehova ye. Mun na Jehova y’u jati i n’a fɔ mɔgɔ minw y’ale bato n’u dusukun bɛɛ ye? An be se k’u ladegi cogo di?

5. Aza y’a jija ka mun lo kɛ?

⁵ Israɛl siya tan minw tun be saheli fan fɛ, olu farannin kɔ ka bɔ Zuda mara la, Aza kɛra Zuda masacɛ sabanan ye. A ye joow halaki ani mɔgɔ minw tun be jatɔya kɛ Alabatoso kɔnɔ, a ye olu gwɛn ka bɔ yen. “Masacɛ bamuso tun ka kan ni boɲa min ye, a yɛrɛ y’o bali a mamamuso Maaka ye. Bari, ale tun ye Asera jaa dilan.” (1 Mas. 15:11-13). Ka fara o kan, Aza ye jama jija u ka “Masaba [Jehova] . . . Ala le ɲini, k’a ka sariyaw n’a ka fɔtaw bato.” Tiɲɛn na, Aza y’a seko bɛɛ kɛ ka mɔgɔw jija u ka Jehova bato.—2 Til. Kib. 14:3.

6. Tuma min na Etiyopikaw nana Zuda mara kama, Aza ye mun lo kɛ do?

⁶ K’a ta Aza ka masaya daminɛ na, fɔɔ ka taga se a saan tannan ma, Jehova ye Zuda mara duga, u tora hɛɛrɛ la. O kɔ, Etiyopika Zera wulila ka na Zuda kama ni kɛlɛden miliyɔn kelen ani wotoro 300 ye (2 Til. Kib. 13:23; 14:5, 8, 9). Aza ye mun lo kɛ do? A y’a jigi bɛɛ la Jehova kan (2 Tilew Kibaru 14:10 kalan). Aza ye Jehova deli n’a dusukun bɛɛ ye. Jehova y’a ka delili jaabi. A y’a dɛmɛ ka see sɔrɔ bɛrɛbɛrɛ Etiyopikaw ka sɔrɔdasiw kan ani k’u halaki pewu (2 Til. Kib. 14:11, 12). Hali ni masacɛ dɔw tun tɛ kantigiya kɛ Jehova ye, a tun b’u dɛmɛ ka see sɔrɔ u juguw kan a yɛrɛ tɔgɔ kosɔn (2 Til. Kib. 20:13, 26-30). Aza kɔni tun y’a jigi la Ala kan ani Jehova y’a ka delili jaabi. Nka o kɔ, a ye hakilintanyako dɔ kɛ. Ɲɛyirali fɛ, a ye Jehova to yen ka dɛmɛ ɲini Asiri masacɛ fɛ (1 Mas. 15:16-22). O bɛɛ n’a ta, Ala ye Aza jati i n’a fɔ mɔgɔ min y’a “jigi bɛɛ la Masaba [Jehova] kan a sii bɛɛ la.” An be se ka Aza ka ɲɛyirali ɲuman ladegi cogo di?—1 Mas. 15:14.

7, 8. I be se ka Aza ladegi cogo di?

⁷ An kelen kelen bɛɛ ka ɲi k’an yɛrɛ sɛgɛsɛgɛ k’a filɛ n’an be Ala kanu n’an dusukun bɛɛ ye. I yɛrɛ ɲininga ko: “Yala n’ jijanin lo ka n’ koo diya Jehova ye, ka tiɲɛn batoli lafasa ani ka Jehova sagokɛlaw tanga koo nɔgɔnin sifa bɛɛ ma wa?” Maaka tun ye masacɛ Aza “mamamuso” ye. Miiri k’a filɛ Aza mako tun be jagwɛlɛya min na walisa ka wuli o muso kama! N’a sɔrɔ i tɛ mɔgɔ si lɔn min  be komi o muso. Nka, i be se ka Aza ka jagwɛlɛya ladegi koo dɔw la. Ɲɛyirali fɛ, i somɔgɔ dɔ, wala i teri sɔbɛ dɔ ye jurumu kɛ ani a ma nimisa o la. N’u y’a gwɛn ka bɔ kafo kɔnɔ, i bena mun lo kɛ do? Yala i bena i jija k’i mabɔ a tigi la wa? I dusukun bena i lasun ka mun lo kɛ?

⁸ I be se k’a yira cogo di ko i be Jehova kanu n’i dusukun bɛɛ ye? Ni kɔrɔbɔliw b’i kan, hali n’a b’i ɲɛɛ na ko i tɛ se k’u muɲu, i k’i jigi bɛɛ la Jehova kan i ko Aza y’a kɛ cogo min na. N’a sɔrɔ u be se k’i darabɔ wala k’i lɔgɔbɔ lakɔliso la sabu i ye Jehova Seere ye. I baarakɛɲɔgɔnw be se k’i lɔgɔbɔ sabu i ye kɔnze ta ka taga lajɛnba dɔ la. U be se k’o kɛ fana sabu i tɛ sɔn ka baara kɛ ka tɛmɛ i jigilɛri kan ani ka wari caaman sɔrɔ. O koo ɲɔgɔnw na, Ala deli i ko Aza y’a kɛ cogo min na. Banba k’i jigi la Jehova kan. I jija ka to ka tilenninya ni hakilitigiya koow kɛ. I hakili to a la ko Ala ye Aza barika bonya ani a y’a dɛmɛ. A bena ele fana barika bonya.

9. Waajuli la, an be se k’a yira cogo di ko an be Jehova kanu n’an dusukun bɛɛ ye?

⁹ Ala sagokɛlaw tɛ miiri u yɛrɛ dɔrɔn koo la. Aza ye mɔgɔw jija u ka Jehova bato. An fana b’a fɛ ka tɔɔw dɛmɛ u ka Jehova “Ala le ɲini.” An be Jehova kofɔ an sigiɲɔgɔnw ani mɔgɔ wɛrɛw ye sabu an be Jehova kanu sɔbɛ la ani an b’a fɛ o mɔgɔw ka ɲɛnamaya banbali sɔrɔ. N’an b’o kɛ, o be Jehova ninsɔndiya yɛrɛ le!

10, 11. I be se ka Zozafati ladegi cogo di?

¹⁰ Aza dencɛ Zozafati “y’a facɛ Aza ka kɛwaliw ɲɔgɔn kɛ.” (2 Til. Kib. 20:31, 32). Cogo di do? I ko a facɛ, Zozafati ye jama jija u ka Jehova yɔrɔ ɲini. A ye kanpaɲiba dɔ labɛn walisa ka “mɔgɔw kalan ni Masaba ka sariyasɛbɛ” ye (2 Til. Kib. 17:7-10). A yɛrɛ tagara Israɛl mara la, Efarayimu kuluyɔrɔ la, walisa k’u “dɛmɛ ka kɔsegi Masaba a faaw ka Ala ma.” (2 Til. Kib. 19:4). Masacɛ Zozafati tun “be Masaba ɲini n’a dusu bɛɛ ye.”—2 Til. Kib. 22:9.

¹¹ Bi, kanpaɲiba dɔ be kɛra ka Jehova sago dafa. An bɛɛ be se k’an seen don o baara la. Yala i b’a ɲini ka mɔgɔw kalan ni Ala ka Kuma ye kalo o kalo walisa k’u lasun u ka Jehova bato wa? N’i b’i seko bɛɛ kɛ, Jehova bena i dɛmɛ ka bibulukalan daminɛ ni mɔgɔ dɔ ye. Yala i be Jehova deli o koo la wa? Wagati dɔw la i labilanin lo. Yala i be sɔn k’o wagati ta ka tɔɔw kalan wa? Zozafati tagara Efarayimu mara la walisa ka mɔgɔw dɛmɛ u ka segi Jehova ma. I ko Zozafati, minw sumana Alako ta fan fɛ, ele fana be se k’olu dɛmɛ. Ka fara o kan, diinan mɔgɔkɔrɔw be labɛnw kɛ ka taga bɔ mɔgɔ dɔw ye minw tun gwɛnna ka bɔ kafo kɔnɔ. O mɔgɔw be kafo ka kiinw kɔnɔ ani n’a sɔrɔ u y’u ka kɛwale juguw dabila.

12, 13. a) Zozafati ye mun lo kɛ tuma min na siranya y’a minɛ? b) Mun na an ka ɲi k’a ladegi?

¹² I ko a facɛ Aza, Zozafati masirinin tora Ala la tuma min na sɔrɔdasi caaman nana Zuda mara kama (2 Tilew Kibaru 20:2-4 kalan). Zozafati siranna yɛrɛ le! O bɛɛ n’a ta, “a y’a latigɛ ko a bena Masaba ɲininga.” A ka delili kɔnɔ, a y’a yɛrɛ majigi ka sɔn a ma ko: “Fanga t’an fɛ ka lɔ jamaba nin ɲa.” A y’a fɔ fana ko ale n’a ka jamana mɔgɔw m’a lɔn u bena min kɛ. A y’a jigi bɛɛ la Jehova kan k’a fɔ ko: “An ɲaa be e le kan.”—2 Til. Kib. 20:12.

 ¹³ I ko Zozafati, an fana t’a lɔn an bena min kɛ tuma dɔw la. N’a sɔrɔ o yɛrɛ be siranya bila an na (2 Kor. 4:8, 9). Nka, i hakili to a la ko Zozafati ye delili kɛ jama ɲɛfɛ k’a fɔ Jehova ye ko see t’ale n’a ka jamana mɔgɔw ye (2 Til. Kib. 20:5). Gwatigiw be se ka Zozafati ladegi. Ni kunko dɔ b’u kan, u be se ka Jehova deli a k’u ɲɛminɛ ani ka fanga d’u ma walisa u ka se k’o kunko ɲɛnabɔ. I kana maloya k’o delili kɛ i somɔgɔw ɲɛɛ na. U bena a ye ko i be i jigi la Jehova kan. Ala ye Zozafati dɛmɛ ani a bena ele fana dɛmɛ.

14, 15. Ezekiyasi y’a yira cogo di ko a jigi bɛɛ lanin be Ala lo kan?

¹⁴ Ezekiyasi fana tun ye masacɛ ye min y’a “jigi la Masaba kan.” Nka, ale ni Zozafati ka koow tun be dan na. Ezekiyasi facɛ tun ye kojugukɛla ye ani a tun be joow lo bato. Ezekiyasi y’a kɛ “sɔnnikɛyɔrɔw tununa. A ye jokabakuruw ci, ka Asera jaaw tigɛ k’u ben. Musa tun ye saa ziralaman min dilan, a y’o cɛn.” Israɛldenw tun y’o saa kɛ batofɛn ye. Ezekiyasi tun masirinin lo Jehova la bɛrɛbɛrɛ. “Masaba [Jehova] tun ye sariya minw di Musa ma,” a tora k’olu labato.—2 Mas. 18:1-6.

¹⁵ Tuma min na Ezekiyasi tun be masaya la, Asiri jamana fanga lo tun ka bon bɛɛ ta ye. O jamana tun b’a fɛ ka Zuda mara minɛ ani ka Zeruzalɛmu halaki. Ezekiyasi y’a jigi bɛɛ la Jehova kan. Asiri masacɛ Senakeribu ye Jehova nɛni ani a tun b’a fɛ ka Ezekiyasi bagabaga a ka kolo ale ye. Nka, Ezekiyasi ye Jehova deli k’a yira ko ale lanin b’a la ko Jehova be se k’u kisi (Ezayi 37:15-20 kalan). Ala y’a ka delili jaabi. A ye mɛlɛkɛ dɔ ci ka na Asirikaw ka kɛlɛden 185000 faga.—Ezayi 37:36, 37.

16, 17. I be se ka Ezekiyasi ladegi cogo di?

¹⁶ Kɔfɛ, Ezekiyasi banana fɔɔ a tun be ɲini ka sa. A ko Jehova k’a hakili to a la ko ale tagamana a ɲɛɛ kɔrɔ kantigiya la (2 Masacɛw 20:1-3 kalan). Jehova ye Ezekiyasi ka delili lamɛn ani k’a kɛnɛya. Bi, Bibulu b’a fɔ an ye ko an tɛ se k’a ɲini Ala fɛ a k’an kɛnɛya cogo kabakoman na wala k’an sii janya. O bɛɛ n’a ta, i ko Ezekiyasi y’a kɛ cogo min na, an kelen kelen bɛɛ be se k’a fɔ Jehova ye delili la ko: “Ne taamana i ɲakɔrɔ kantigiya la ni kɔnɔgwɛ ye.” N’i bananin lo, yala i lanin b’a la ko Jehova be se ani a b’a fɛ k’i dɛmɛ wa?—Zab. 41:4.

¹⁷ Jɛnɲɔgɔnya min be an ni Jehova cɛ, fɛɛn dɔ be se k’o nagasi wala k’an bali ka Jehova bato a ɲɛɛ ma. Ezekiyasi ka koo be se k’an dɛmɛ k’a faamu ko an ka ɲi k’o fɛɛn bɔ an sen kɔrɔ. Duniɲamɔgɔw be tɛmɛ ɛntɛrɛnɛti fɛ ka mɔgɔ dɔw jati i n’a fɔ batofɛnw. An kɔni t’a fɛ k’olu ladegi. Tiɲɛn lo ko a ka di kerecɛn dɔw ye ka tɛmɛ ɛntɛrɛnɛti fɛ walisa ka baro kɛ n’u somɔgɔ wala u teri sɔbɛ dɔw ye. Nka, mɔgɔ caaman be baro kɛ ɛntɛrɛnɛti kan wagati caaman kɔnɔ ni mɔgɔ dɔw ye, u tɛ minw lɔn. O mɔgɔw ye foto minw bila ɛntɛrɛnɛti kan wala u ye min sɛbɛ yen, u be wagati caaman ta k’o lajɛ. Farati b’a la k’an ka wagati tiɲɛ o cogo la. Kerecɛn dɔ be se ka kuncɛbaya kɛ sabu a be fɛɛn minw bila ɛntɛrɛnɛti kan, o ka di mɔgɔ caaman ye. A yɛrɛ be se ka dimi n’a y’a ye ko mɔgɔw tɛ a ka fɛɛnw lajɛra tugun. Miiri ciden Pol wala Akilasi ni Pirisili koo la. N’u tun be yen bi, yala u tun bena to k’u ka wagati ta loon o loon k’a ɲini ka  fotow bila ɛntɛrɛnɛti kan wa? Minw tɛ u kerecɛnɲɔgɔnw ye, u tun bena a ɲini k’olu ka fɛɛnw kalan wa? Bibulu b’a fɔ ko: “Pol y’a ka baara bɛɛ kɛ Yezu koo fɔli dama ye.” Akilasi ni Pirisili fana tun b’u ka wagati ta ka mɔgɔw dɛmɛ ka Ala ka Kuma faamu ka ɲɛ (Kɛw. 18:4, 5, 26). An be se k’an yɛrɛ ɲininga ko: “Ka mɔgɔ jati batofɛn ye, yala n’ be n’ yɛrɛ tanga o ma wa? Yala n’ be sɔn ka n’ ka wagati tiɲɛ koo gwansanw kosɔn wa?”—Efɛzikaw 5:15, 16 kalan.

18, 19. I b’a fɛ ka Zoziyasi ladegi koo jumanw na?

¹⁸ Masacɛ Zoziyasi tun ye Ezekiyasi tulomasama ye. Ale fana tun cɛsirinin lo ka Jehova ka cikanw mara “n’a dusu bɛɛ ye.” (2 Til. Kib. 34:31). Kabi a denmisɛnman, “a y’a daminɛ k’a bɛma Dawuda ka Ala ɲini.” A saan 20nan na, a y’a daminɛ ka Zuda mara saniya bolibatoli ma (2 Tilew Kibaru 34:1-3 kalan). Zoziyasi ye koo caaman kɛ ka tɛmɛ Zuda masacɛ caaman kan. A tun jijanin lo ka Jehova diyanyeko kɛ. Loon dɔ la, u ye Ala ka sariyasɛbɛ sɔrɔ Alabatoso kɔnɔ. N’a sɔrɔ Musa yɛrɛ lo tun y’o sariya sɛbɛ. U y’o sariya kalan Zoziyasi ye tuma min na, a y’a faamu ko ale bele ka ɲi k’a jija ka Ala sago kɛ bɛrɛbɛrɛ. A ye tɔɔw jija u ka Jehova bato. O kɛra sababu ye mɔgɔw “ma u kɔ siin Masaba [Jehova] ma” Zoziyasi sii bɛɛ la.—2 Til. Kib. 34:27, 33.

¹⁹ N’i ye kanbele wala sunguru ye, i be se ka Zoziyasi ladegi. A ɲini ka Jehova lɔn bɛrɛbɛrɛ. Masacɛ Manase tun ye jurumu kɛ ani a nimisara. N’a sɔrɔ ale tun ye Jehova ka makari kofɔ Zoziyasi ye. N’i fana b’i magwɛrɛ mɔgɔkɔrɔba kantigiw la i ka denbaya ani kafo kɔnɔ, i bena a lɔn Jehova y’u duga cogo minw na. I hakili to a la ko Zoziyasi tun be Ala ka sariya kalan. O lo y’a lasun ka koow kɛ. N’ele fana be Bibulu kalan, o be se k’i lasun ka koo ɲuman kɛ. O bena dɔ fara i ka dusudiya kan ani ka ele ni Jehova ka teriya sabati. O fana bena i lasun ka tɔɔw dɛmɛ u ka Jehova lɔn (2 Tilew Kibaru 34:18, 19 kalan). I be baara min kɛra Jehova ye, bibulukalan be se k’i dɛmɛ k’a lɔn i be se k’o fisaya cogo min na. N’i ka ɲi ka yɛlɛmani dɔw kɛ, i jija ka Zoziyasi ladegi.

20, 21. a) An kumana masacɛ naani minw koo la, u bɛɛ ye mun lo kɛ? b) An bena mun lo lajɛ barokun nata la?

²⁰ An kumana Zuda mara ka masacɛ naani minw koo la, u bɛɛ ye Jehova bato n’u dusukun bɛɛ ye. E be se ka kalan juman lo sɔrɔ u fɛ? U tun jijanin lo ka Ala sago kɛ ani u y’o kɛ n’u dusukun bɛɛ ye. Hali tuma min na u jugu farimanw wulila u kama, u ma Ala sago kɛli dabila. Min yɛrɛ kɔrɔtanin lo, o ye k’u ye Jehova bato ni ŋaniya ɲuman ye.

²¹ Barokun nata la, an bena a ye ko masacɛ naani nunu bɛɛ filila tuma dɔw la. Nka, Jehova min be mɔgɔ dusukun sɛgɛsɛgɛ, ale ɲɛɛ kɔrɔ, u y’ale bato n’u dusukun bɛɛ ye. An fana ye mɔgɔ dafabaliw ye. Ni Jehova y’an sɛgɛsɛgɛ, yala a b’a ye ko an b’ale batora n’an dusukun bɛɛ ye wa? An bena o lo lajɛ barokun nata la.