LOON dɔ sɔgɔma, koo dɔ kɛra Bruking, Dakota worodugu fan fɛ, Etazini jamana na. Ne hakili bele b’o la. A tun gwɛnin lo ko nɛnɛ wagati surunyana. N’a sɔrɔ a bena bari aw la k’a lɔn ko, o loon na, ne ni mɔgɔ damanin tun be yɛrɛyɛrɛla magazɛn dɔ kɔnɔ nɛnɛ bolo. Tasuma tun tɛ yen ka yɔrɔ gwan. An tun lɔnin be minanba dɔ gɛrɛfɛ jii suma be min kɔnɔ. A tun tora dɔɔni a be fa. Mun lo y’an se yen? N’ bena n’ ka ɲɛnamaya lakali aw ye walisa aw k’o faamu.

N’ wolola saan 1936, marisikalo tile 7. N’ bangebagaw ye deen 4 lo sɔrɔ ani ne lo ye laban ye. An ka soo tun be foro dennin dɔ kɔnɔ, Dakota worodugu ni kɔrɔn cɛ. An ka baara fanba tun ye sɛnɛkɛ lo ye. Nka, o lo tun kɔrɔtanin tɛ ka tɛmɛ fɛɛn bɛɛ kan. Saan 1934 la, n’ bangebagaw batizera ka kɛ Jehova Seerew ye. Komi, u tun y’u yɛrɛkun di an sankolola Faa Jehova ma, u ɲɛnako fɔlɔ tun ye ka Ala sago lo kɛ. N’ facɛ tɔgɔ ko Clarence ani a kɔrɔcɛ tɔgɔ ko Alfred. U fila bɛɛ kɛra ka ye kafo ka koow ɲɛnabɔbagaw ye (bi, o be weele diinan mɔgɔkɔrɔw jɛnkulu ka koow labɛnbaga) an ka kafo dennin kɔnɔ Kɔndi, Dakota worodugu fan fɛ.

An ka denbaya tun tɛ fɔn lajɛnw na. Jigiya ɲuman min be Bibulu kɔnɔ, tuma o tuma, an tun be to ka taga waajuli kɛ soo ni soo walisa k’o kofɔ mɔgɔw ye. N’ bangebagaw y’an kolo ka ɲɛ ani u tun ye ɲɛyirali ɲumanw ye an fɛ. O ye nɔɔ ɲuman to an kan kosɔbɛ. Ne ni n’ kɔrɔmuso Dorothy saan 6nan na, an kɛra Masaya weleweledala ye. Saan 1943, n’ ye n’ tɔgɔ sɛbɛ Ala ka Mara cidenyabaara lakɔli la. O lakɔli daminɛtɔ tun lo an ka lajɛnw na.

Lajɛnbaw tun kɔrɔtanin lo an fɛ. Lajɛnba dɔ kɛra saan 1949 Su Fɔl, Dakota worodugu fan fɛ. Balimacɛ Grant Suiter lo tun ye kalankɛla lonan  ye. A ye kalan dɔ kɛ min kuun tun ko: “Kɔni duniɲa laban wagati tɛna bari aw la dɛ?” A sinsinna a kan ko kerecɛn minw y’u yɛrɛkun di Ala ma, Ala ka Masaya kibaro diiman waajuli baara lo ka ɲi ka kɛ olu ɲɛnako fɔlɔ ye. O ye ne lasun ka n’ yɛrɛkun di Jehova ma. Kafokulu ka lajɛnba min tugura o lajɛnba kɔ, ne ye n’ yɛrɛ sɔrɔ o magazɛn sumanin kɔnɔ, i ko n’ y’a fɔ cogo min na daminɛ na. Ne ni mɔgɔ saba tun be kɔnɔni kɛra walisa ka batize nɛgɛminanba dɔ kɔnɔ. O kɛra Bruking dugu la saan 1949, novanburu tile 12.

O kɔ, n’ y’a latigɛ ka kɛ piyɔniye ye. N’ y’o baara daminɛ saan 1952, zanwiye tile fɔlɔ la. N’ tun be ni saan 15 ye. Bibulu b’a fɔ ko: “Mɔgɔ min be taama hakilitigiw fɛ, o na kɛ hakilitigi ye.” (Talenw 13:20, ABM). Hakilitigi caaman tun be an ka denbaya kɔnɔ. Olu ye n’ dɛmɛ ka kɛ piyɔniye ye. N’ facɛ kɔrɔcɛ Julius tun be ni saan 60 ye. Ne ni ale lo tun be piyɔniye baara kɛ ɲɔgɔn fɛ. An sanda tun tɛ kelen ye hali dɔɔni. Nka, a tun ka di an ye ka cidenya baara kɛ ɲɔgɔn fɛ. Komi a tun be koo caaman lɔn, a ye n’ dɛmɛ ka koo caaman faamu. A ma mɛɛn, Dorothy fana kɛra piyɔniye ye.

N’ kanbele tuma na, n’ bangebagaw tun be to ka jatigiya di kafokulu kɔrɔsibagaw n’u musow ma. Jesse Cantwell n’a muso Lynn ye n’ dɛmɛ kosɔbɛ. N’ be se k’a fɔ k’u ka jijali lo y’a to n’ y’a latigɛ ka kɛ piyɔniye ye. U y’u mako don n’ na minkɛ, o ye n’ lasun ka laɲinita dɔw latigɛ Alako ta fan fɛ. U tun mana bɔ kafo dɔw ye an sigiyɔrɔ la, u tun be n’ weele tuma dɔw la ka na waajuli kɛ n’u ye. O ye ne ninsɔndiya ani ka n’ jija yɛrɛ le!

Kɔfɛ, Bud Miller n’a muso Joan lo kɛra an ka kafokulu kɔrɔsibaga ye. O wagati la, n’ tun be ni ye saan 18 ye ani faamanw tun b’a fɛ ka n’ weele sɔrɔdasiya la. A daminɛ na, u tun b’a fɛ ne ka koo dɔ kɛ min tun bɛnnin tɛ ni Yezu ka fɔtaw ye. Yezu ko an kana an seen don politikikow la. Ne tun be min fɛ, o ye ka Ala ka Masaya kibaro diiman weleweleda (Zan 15:19). O kosɔn, n’ y’a ɲini faamanw fɛ ko u ka n’ jati Ala ka baarakɛla ye.

N’ tun ka ɲi ka taga faamanw fɛ. Balimacɛ Miller sɔnna ka n’ bila sira yen. O diyara n’ ye kosɔbɛ. A tun tɛ siran ka kuma ani a tun tɛ siran mɔgɔ ɲɛ. Ka kɛ n’o mɔgɔ limaniyanin ɲɔgɔn ye, o y’a to n’ ye jagwɛlɛya sɔrɔ. Mun sɔrɔla o la? Saan 1954 samiɲa wagati la, faamanw sɔnna ko n’ ye  Ala ka baarakɛla ye. O ye sababu di n’ ma ka laɲinita wɛrɛw dafa Ala ko ta fan fɛ.

Dɔɔni o kɔ, u ye n’ weele ko n’ ka na baara kɛ Betɛli la. N’ tun be baara kɛ Watchtower ka foro kɔnɔ, Staten Island, Niyɔriki jamana na. N’ ye nɛɛma sɔrɔ ka saan 3 ɲɔgɔn kɛ yen. O kɛra sababu ye n’ ye koo caaman lɔn sabu ne ni mɔgɔ hakilitigi caaman ye ɲɔgɔn lɔn ani an ye baara kɛ ɲɔgɔn fɛ.

Arajoso WBBR tun be Watchtower ka foro kɔnɔ, Staten Island. Jehova Seerew ye baara kɛ n’o arajoso ye saan 1924-1957 la. Betɛli ka denbaya kɔnɔ, mɔgɔ 15-20 dɔrɔn lo tun be baara kɛ foro kɔnɔ. U caaman tun ye kanbelew ni sunguruw lo ye ani u tun tɛ koo caaman lɔn. Eldon Woodworth tun b’an cɛma. Ale tun ye mɔgɔkɔrɔba ye ani kerecɛn mɔlen tun lo. A y’a yira tiɲɛn na ko a tun ye mɔgɔ hakilitigi ye. A tun b’an minɛ i ko a deenw ani a y’an dɛmɛ kosɔbɛ Alako ta fan fɛ. Ni gwɛlɛya tun sɔrɔla dɔw ka dafabaliya kosɔn, balimacɛ Woodworth tun b’a fɔ ko: “Jehova be min kɛra, o be mɔgɔ kabakoya hali k’a sɔrɔ a be tɛmɛ mɔgɔ dafabaliw lo fɛ k’o kɛ.”

Nɛɛmaba tun lo an fɛ ka kɛ ni balimacɛ Frederick W. Franz ye fana. A tun be Bibulu lɔn ka ɲɛ ani mɔgɔ hakilitigi tun lo. O kosɔn, a ye nɔɔ ɲuman to an bɛɛ kan. A tun b’a mako don an kelen kelen bɛɛ la fana. An ka gwakɛla tun ye Harry Peterson ye. A tun ka nɔgɔ an fɛ k’a weele balimacɛ Peterson, n’o tɛ a jamu yɛrɛyɛrɛ tun ye Papargyropoulos lo ye. Ale fana tun ye kerecɛn mɔlen ye ani a tun kisɛyanin lo kosɔbɛ waajuli baara la. Balimacɛ Peterson tun b’a ka Betɛli baara kɛ a ɲɛ ma. Nka, a fana tun b’a sɔbɛ don waajuli baara la. Kalo o kalo, a tun be zurunali caamanba to mɔgɔw ye. A tun be Bibulu lɔn bɛrɛbɛrɛ ani a tun b’an ka ɲiningali caaman jaabi.

Sumanw tun be don buwatiw kɔnɔ ka mara. Saan kɔnɔ, yiridenw ni nankɔfɛnw tun be don buwati deen 45000 ɲɔgɔn kɔnɔ ka mara Betɛli ka denbaya kuru bɛɛ ye. N’ ye nɛɛma sɔrɔ k’o baara kɛ ni balimamuso Etta Huth ye. Tiɲɛn na, muso hakilitigi tun lo. Dumunifɛn minw tun ka ɲi ka mara buwatiw kɔnɔ, ale lo tun b’o baara kun na.  N’o baara wagati tun sera, Staten Island dugu ka balimamusow tun be na an dɛmɛ. Etta lo tun be dɛmɛ kɛ k’u ka baara labɛn. A tun b’o baara lɔn koɲuman. O bɛɛ n’a ta, balima minw tun be foro baara ɲɛminɛ, a tun b’olu bonya. Ne b’a jati ko Etta ye ɲɛyirali ɲuman ye an fɛ. A y’a yira ko Ala ye minw sigi an kun na, an ka ɲi ka mɛnni kɛ olu fɛ.

Balimamuso minw tun be na an dɛmɛ ka sumanw don buwatiw kɔnɔ, Angela Romano tun b’u cɛma. Tuma min na a kɛra Jehova seere ye, Etta lo tun y’a dɛmɛ. Ka n’ to Betɛli la, ne n’o muso hakilitigi ye ɲɔgɔn lɔn. Ne ye Angie furu saan 1958, awirilikalo la. Kabi o tuma, an be Jehova batora ɲɔgɔn fɛ a saan 58 ye nin ye. An ye ninsɔndiya sɔrɔ ka nɛɛma baara caaman kɛ ɲɔgɔn fɛ. O wagati bɛɛ la, Angie tora ka kantigiya kɛ Jehova ye. O kɛra sababu ye an ka furu sabatira. Gwɛlɛyaw mana kɛ min o min ye, n’ be se k’an jigi bɛɛ la a kan.

Arajoso WBBR min tun be Staten Island dugu la, u y’o feere saan 1957 la. O kɔ, ne ye baara kɛ wagati dɔɔni kɔnɔ Buruklyn Betɛli la. Ne ni Angie furunin kɔ, n’ bɔra Betɛli la. An ye saan saba kɛ piyɔniye baara la Staten Island. Mɔgɔ minw tun y’an ka arajoso san, n’ ye baara kɛ olu fɛ wagati dɔ la. U tun y’o arajoso tɔgɔ la ko WPOW.

Ne ni Angie tun jijanin lo k’an ka ɲɛnamaya kɛ cogo nɔgɔman na. O la, n’u mako tun b’an na yɔrɔ o yɔrɔ, an tun labɛnnin lo ka taga. Mun sɔrɔla o la do? Saan 1961 daminɛ na, an sera ka kɛ dan na piyɔniyew ye Fɔl Siti dugu la, Nebaraska mara la. An senin kɔ yen, a ma mɛɛn u y’an weele ka taga Masaya cidenyabaara lakɔli kɛ Sawuti Lansing, Niyɔriki mara la. O lakɔli mɛɛnna kalo kelen ani a diyara an ye. A bannin kɔ, an kɛra misɔndenw ye ani u y’an ci Kanbɔzi jamana na. O barila an na sabu an tun b’a miiri ko an tun bena kɔsegi Nebaraska le. Kanbɔzi ye jamana cɛɲumanba ye. A be sɔrɔ Azi mara la, worodugu ni kɔrɔn cɛ. O yɔrɔ la, an ye fɛɛn kuraw ye, ka koo kuraw mɛn ani ka fɛɛn dɔw dumu an tun tɛ minw lɔn fɔlɔ la. An tun kɔrɔtɔnin lo ka kibaro diiman fɔ o yɔrɔ mɔgɔw ye.

Nka, politikikow y’a to koow yɛlɛmana ani an tagara Viyɛtnam jamana worodugu fan fɛ. A fɔ man di, nka saan fila kɔnɔ n’ banana kosɔbɛ. O kosɔn, an teliyara ka kɔsegi an ka jamana na. N’ tun ka ɲi ka lafiɲɛ walisa ka fanga sɔrɔ. N’ kɛnɛyara tuma min na, an ye kudayi cidenya baara daminɛ tugun.

Saan 1965, marisikalo la, an ye nɛɛma sɔrɔ ka kɛ kafokulu kɔrɔsibaga ye. Saan 33 kɔnɔ, ne ni Angie ye ninsɔndiya sɔrɔ ka kɛ kafokulu ani distriki kɔrɔsibaga ye. An ye ninsɔndiya sɔrɔ fana ka lajɛnbaw labɛn ani ka baara kɛ o lajɛnbaw la. Lajɛnbaw be ne ninsɔndiya kosɔbɛ. O lo kama a ka di ne ye ka balimaw dɛmɛ ka lajɛnbaw labɛn. An ye saan damanin kɛ ka to ka taga bɔ kafow ye Niyɔriki dugu n’a gɛrɛfɛyɔrɔw la. An ka lajɛnbaw fanba tun be kɛ Yanki Stadi lo kɔnɔ.

Saan caaman kɔnɔ, ne ni Angie ye kunkanbaara kuraw sɔrɔ ani u dɔw tun man nɔgɔ. Balima minw be kudayi cidenya baara la, u caaman y’o ɲɔgɔn sɔrɔ. Ɲɛyirali fɛ, saan 1995 la,  u y’a ɲini n’ fɛ n’ ka mɔgɔw kalan Cidenyabaara degeli lakɔli la. Saan saba o kɔ, u y’an weele Betɛli la. N’ ye n’ ka kudayi cidenya baara daminɛ yɔrɔ min na a saan 40 ye nin ye, ninsɔndiyaba tun lo n’ fɛ ka kɔsegi yen. Biro min be waajuliko ɲɛnabɔ, n’ ye baara kɛ yen wagati dɔ la. O wagati kelen na, n’ tun be to ka balimaw kalan lakɔliw la. Saan 2007 la, Koow Ɲɛnabɔla Jɛnkulu ye biro dɔ bila sen kan. Ala ka Mara lakɔli minw bɛɛ tun be kɛ Betɛli la, o biro lo tun b’o ɲɛnabɔ. Ne y’o biro ka baara ɲɛminɛ saan damanin kɔnɔ.

Kɔsa la, yɛlɛmaniba dɔw kɛra Ala ka Mara lakɔliw koo la. Diinan mɔgɔkɔrɔw ka lakɔli bilara sen kan saan 2008 la. Saan fila o kɔ, diinan mɔgɔkɔrɔ 12000 ni kɔ lo y’o lakɔli kɛ Patɛrsɔn ni Buruklyn Betɛli la. O lakɔli bilara sen kan yɔrɔ caaman na ani balima dɔw ye fɔrɔmasɔn sɔrɔ walisa ka se ka mɔgɔw kalan o lakɔliw la. Saan 2010 la, Cidenyabaara degeli lakɔli yɛlɛmana ka kɛ cɛgwanaw ka Bibuluko lakɔli ye ani lakɔli wɛrɛ sigira sen kan: o ye kerecɛn furuninw ka Bibuluko lakɔli ye.

K’a ta waajulibaara saan 2015 daminɛ na, o lakɔli fila farala ɲɔgɔn kan ka kɛ Masaya waajulikɛlaw ka lakɔli ye. Kerecɛn furuninw ani minw furunin tɛ, olu bɛɛ be se k’o lakɔli kɛ. Duniɲa kuru bɛɛ kɔnɔ, mɔgɔw ninsɔndiyara k’a mɛn k’o lakɔli bena sigi sen kan Betɛli caaman na. Ninsɔndiyako lo k’a ye ko sababu dira mɔgɔ caaman ma k’o lakɔliw kɛ. Mɔgɔ minw sera k’o lakɔli kɛ, a diyara ne ye ka se ka baro kɛ n’u caaman ye.

Ka kɔn ne ka batɛmu ɲɛ fɔɔ ka na se bi ma, mɔgɔ hakilitigiw ye n’ dɛmɛ ka tagama tiɲɛn sira kan. N’ be Jehova waleɲumanlɔn o kosɔn. O mɔgɔ hakilitigiw ni ne sanda tun tɛ kelen ye ani an bɔyɔrɔ fana tun tɛ kelen ye. Nka, Alako tun ka gwɛlɛ u ma. U ka kɛwalew n’u ka koo kɛcogow tun b’a yira ka gwɛ k’u be Jehova kanu kosɔbɛ. Jehova ka ɔriganisasiyɔn kɔnɔ, mɔgɔ hakilitigi caaman be yen, an be se ka tagama ni minw ye. Ne y’o lo kɛ ani n’ ye nafa sɔrɔ o la tiɲɛn na.