Gelo Pêxembertiyên Derheqa Mesîh li ser Îsa Hatine Sêrî?
Caba Kitêba Pîroz
Belê. Çaxê Îsa li ser erdê bû, gelek pêxembertiyên derheqa Mesîh ku gerekê bibûya Rêber û “Xilazkirê dinyayê”, ser wî hatine sêrî (Daniyêl 9:25; 1 Yûhenna 4:14). Hela hê paşî mirina Îsa jî, gelek pêxembertiyên derheqa Mesîh ser wî dihatine sêrî (Zebûr 110:1; Karên Şandiya 2:34-36).
Çi tê hesabê xebera “Mesîh”?
Xebera Îbranî “Meşiyax” (Mesîh) û xebera Yûnanî “Krîstos” têne hesabê “Rûnkirî”. Lema jî “Îsa Mesîh” tê hesabê “Îsayê Rûnkirî”.
Wedê berê, çaxê merivek bona şixulekî mexsûs dihate kifşkirinê, rûn dirêtin ser serê wî (Qanûna Kahîntiyê 8:12; 1 Samûyêl 16:13). Xwedê, Îsa kifş kir bona şixulekî mexsûs û hukumetiya mezin da destê wî (Karên Şandiya 2:36). Lê dewsa rûn, Xwedê bi ruhê pîroz ew kifş kir (Metta 3:16).
Gelo pêxembertiyên derheqa Mesîh dikaribûn ser çend meriya bihatana sêrî?
Na. Çawa xezên tiliya, tenê merivekî eyan dikin, usa jî pêxembertiyên Kitêba Pîroz eyan dikin ku Mesîh tenê yek e. Lê Kitêba Pîroz dibêje, wekî “mesîh û pêxemberêd derew wê derên, nîşan û keremetêd mezin bikin, ku bikaribin bijartiyêd Xwedê jî bixalifînin” (Metta 24:24).
Gelo rast e ku Mesîh wê paşê eyan be?
Na. Kitêba Pîrozda hatibû pêxembertîkirinê, wekî Mesîh wê ji rikiniyata Dawid Padşa be (Zebûr 89:3, 4). Lê diqewime sala 70-da D.M. çaxê Romaya Orşelîm zeft kirin, navnivîsarên Cihûdî, kîjan ku dikaribûn rikiniyata Dawid eyan kirana, hatibûn kutakirinê. a Ji wî çaxî tu kes nikare îzbat ke, wekî ew ji rikiniyata Dawid Padşa ye. Çaxê Îsa li ser erdê bû ev navnivîsarên rikiniyata hê hebûn. Bi wan nivîsara hela hê dijminên Îsa jî fem dikirin, wekî ew ji rikiniyata Dawid e (Metta 22:41-46).
Kitêba Pîrozda çiqas pêxembertiyên derheqa Mesîh hatine nivîsarê?
Çetin e bêjin, wekî çiqas pêxembertiyên Mesîhva girêdayî, Kitêba Pîrozda nivîsar in. Gava zelal e ku nivîsareke Kitêba Pîroz derheqa Mesîh pêxembertiyê dike, dîsa jî nihêrandina meriya derheqa vê yekê, ku çiqas pêxembertî dikevine nava vê nivîsarê ji hev cude dibe. Mesele Îşaya 53:2-7-da çend tişt têne gotinê derheqa Mesîh. Hinek difikirin, wekî ew nivîsar pêxembertîk e, lê hinek jî hesab dikin ku nivîsarên van rêza çend pêxembertî ne.
Hine pêxembertiyên derheqa Mesîh, ku ser Îsa hatine sêrî
Pêxembertî |
Kîderê nivîsar e |
Ça hate sêrî |
|---|---|---|
Ji rikiniyata Birahîm be |
Destpêbûn 22:17, 18 |
|
Ji rikiniyata Îshaqê kurê Birahîm be |
Destpêbûn 17:19 |
|
Ji bereka Cihûda bê bûyînê |
Destpêbûn 49:10 |
|
Ji rikiniyata Dawid Padşa be |
Îşaya 9:7 |
|
Ji qîzeke bikir bê bûyînê |
Îşaya 7:14 |
|
Beytlehmêda bê bûyînê |
Mîxa 5:2 |
|
Ser wî bê gotin Îmmanûyêl b |
Îşaya 7:14 |
|
Destpêbûna wî mexsûs nîbe |
Îşaya 53:2 |
|
Paşî bûyîna wî zar wê bêne qirkirinê |
Yêremya 31:15 |
|
Wê ji Misirê bê gazîkirinê |
Hoseya 11:1 |
|
Ser wî wê bê gotinê Nisretî c |
Îşaya 11:1 |
|
Pêşiya wî wê qasid bê şandinê |
Malaxî 3:1 |
|
Sala 29 D.M.-da hate kifşkirinê ça Mesîh d |
Daniyêl 9:25 |
|
Xwedê wê wî ça kurê xwe qebûl ke |
Zebûr 2:7 |
Karên Şandiya 13:33, 34 |
Hindava mala Xwedêda xîret be |
Zebûr 69:9 |
Yûhenna 2:13-17 |
Wê mizgîniya xêrê elam ke |
Îşaya 61:1 |
|
Xizmeta wî Celîlêda ça ronayîke mezin be |
Îşaya 9:1, 2 |
|
Mîna Mûsa wê keremeta bike |
Qanûna Ducarî 18:15 |
Karên Şandiya 2:22 |
Mîna Mûsa wê derheqa Xebera Xwedê xeber de |
Qanûna Ducarî 18:18, 19 |
Yûhenna 12:49 |
Wê geleka qenc ke |
Îşaya 53:4 |
|
Wê dîna meriya nekişîne ser xwe |
Îşaya 42:2 |
|
Wê hindava belengazada rem be |
Îşaya 42:3 |
|
Heqiya Xwedê wê eyan ke |
Îşaya 42:1, 4 |
|
Wê Şîretkarê Pir Baş be |
Îşaya 9:6, 7 |
Yûhenna 6:68 |
Wê navê Yehowa elam ke |
Zebûr 22:22 |
Yûhenna 17:6 |
Wê bi mesela xeber de |
Zebûr 78:2 |
|
Rêber |
Daniyêl 9:25 |
|
Gelek wê baweriya xwe wî neynin |
Îşaya 53:1 |
Yûhenna 12:37, 38 |
Wê bibe kevirê likumandinê |
Îşaya 8:14, 15 |
|
Meriv wê wî înkar kin |
Zebûr 118:22, 23 |
Karên Şandiya 4:10, 11 |
Bê menî wê bê nefretkirinê |
Zebûr 69:4 |
Yûhenna 15:24, 25 |
Wê li ser ceşikê bikeve Orşelîmê |
Zekerya 9:9 |
|
Zar wê pesina bidine wî |
Zebûr 8:2 |
|
Wê bi navê Yehowa bê |
Zebûr 118:26 |
Yûhenna 12:12, 13 |
Hevalê wîyî nêzîk wê nemamiya wî bike |
Zebûr 41:9 |
Yûhenna 13:18 |
Bi 30 zîvî wê bê firotanê e |
Zekerya 11:12, 13 |
|
Heval wê wî bihêlin |
Zekerya 13:7 |
|
Şedên derew wê miqabilî wî derên |
Zebûr 35:11 |
|
Wê xwe ker ke ber merivên ku wî neheq bikin |
Îşaya 53:7 |
|
Wê tûyî wî bikin |
Îşaya 50:6 |
|
Wê li serê wî xin |
Mîxa 5:1 |
|
Wê wî bidine ber qamçiya |
Îşaya 50:6 |
Yûhenna 19:1 |
Wê caba wan nede, yên ku hicûmî ser wî kin |
Îşaya 50:6 |
Yûhenna 18:22, 23 |
Serwêrên dewletê wê tevayî miqabilî wî derên |
Zebûr 2:2 |
|
Wê dest-nigên wî stûnêva mix kin |
Zebûr 22:16 |
Metta 27:35; Yûhenna 20:25 |
Ser kincê wî wê peşk bavêjin |
Zebûr 22:18 |
Yûhenna 19:23, 24 |
Wê wî ça gunekar hesab kin |
Îşaya 53:12 |
|
Wê qerfa wî bikin |
Zebûr 22:7, 8 |
|
Bona gunekara wê biçerçire |
Îşaya 53:5, 6 |
1 Petrûs 2:23-25 |
Usa wê bê kifşê, ku tê bêjî Xwedê ew hîştiye |
Zebûr 22:1 |
|
Wê sirke û şerava zirav tevkirî bidine wî |
Zebûr 69:21 |
|
Pêşiya mirinê wê tî be |
Zebûr 22:15 |
Yûhenna 19:28, 29 |
Ruhê xwe wê bide destê Xwedê |
Zebûr 31:5 |
|
Jîyîna xwe wê berva bide |
Îşaya 53:12 |
|
Jîyîna xwe wê ça kirîn bide, seva ku gune bide hildanê |
Îşaya 53:12 |
|
Tu hestûyên wî wê neyêne şkênandinê |
Zebûr 34:20 |
Yûhenna 19:31-33, 36 |
Kêleka wî wê qul kin |
Zekerya 12:10 |
Yûhenna 19:33-35, 37 |
Bal merivekî dewletî wê bê definkirinê |
Îşaya 53:9 |
|
Ji mirinê wê rabe |
Zebûr 16:10 |
Karên Şandiya 2:29-31 |
Dewsa yê nemam, kesekî din wê bê bijartinê |
Zebûr 109:8 |
Karên Şandiya 1:15-20 |
Li milê Xwedêyî rastê wê rûnê |
Zebûr 110:1 |
Karên Şandiya 2:34-36 |
a Ensîklopêdiya “McClintock and Strong’s Cyclopedia” usa dibêje: “Bêşik, navnivîsarên rikiniyataye berekên Îbraniya û malbetên wan, wedê zeftkirina Orşelîmê hatibûn kutakirinê, ne ku pêşiya vê yekê”.
b Navê Îbraniye Îmmanûyêl, kîjan ku tê hesabê “Xwedê tevî me ye”, dide kifşê wekî rola Îsa ça Mesîh çida bû. Jîyîna wîye ser erdê û kirên wîyî qenc, îzbat dikin, wekî Xwedê tevî xizmetkarên xwe bû (Lûqa 2:27-32; 7:12-16).
c Ça tê kifşê, xebera “Nisretî” ji xebera Îbraniye “nêtsêr” pêşda hatiye, çi ku tê hesabê “çîl”.
d Seva ku hê zêde pêbihesin derheqa xronolojiya Kitêba Pîroz, ya sala 29 D.M., çaxê Mesîh hat, binihêrin gotar “Pêxembertiya Daniyêl Derheqa Hatina Îsa Mesîh”.
e Ev pêxembertî kitêba Zekeriyada nivîsar e, lê Metta dibêje ku ew pêxembertî “bi zarê Yêremiya pêxember” hatiye gotinê (Metta 27:9). Diqewime Kitêba Yêremiya kitêba pêşin bû parên Nivîsarên Pîrozda, yên ku dihatine navkirinê “Pêxember” (Lûqa 24:44). Lema jî çaxê Metta dida xebatê xebera “Yêremiya”, bi vê yekê ewî derheqa hemû kitêba digot, nava kîjanada bû usa jî kitêba Zekeriya.
Dibeke Wera Hewas be
HIŞYAR BIN!
Kulfeteke Îbranî Şirovedike ku Çira Ewê Baweriya Xwe Lêkolîn Kir
Kîjan îzbatkirin Rakêl Xol dane bawerkirinê, ku Îsa Mesîh e?
HÎNKIRINÊN KITÊBA PÎROZ
Destpêkin Kûrsa Hînkirinê
Derbaz be kûrsa hînkirina Kitêba Pîroze bêpere tevî kesê ku dikare alî te bike.