Skip to content

PERGUNTA HUSI JOVEN SIRA

Saida mak haʼu presiza hatene kona-ba sexting?

Saida mak haʼu presiza hatene kona-ba sexting?

 Sexting katak sá?

 Sexting” mak atividade haruka ka simu mensajen, foto ka vídeo privadu neʼebé la morál liuhusi telemovel. Mane ida hatete: “Ohin loron, ida-neʼe mak dalan normál atu komunika ba malu. Ita haruka mensajen ba malu no lakleur deʼit ita mós haruka ba malu foto seksuál.”

 Tanbasá mak ema halo ida-neʼe? Iha jornál The New York Times, advogadu ida neʼebé iha esperiénsia barak hatete katak joven sira “rai sira-nia namora nia foto molik iha sira-nia telemovel nuʼudar evidénsia katak sira halo ona atividade seksuál hanesan ema seluk”. Joven feto ida bolu neʼe nuʼudar “seks neʼebé seguru” no nia mós hatete katak “sexting la halo ema sai isin-rua no labele kona moras neʼebé hadaʼet liuhusi relasaun seksuál”.

 Tuirmai mak razaun seluk tan tanbasá joven sira envolve an iha sexting:

  •   Atu book feto ka mane neʼebé sira gosta.

  •   Tanba ema ruma haruka ona foto seksuál mai, entaun sira sente katak sira mós presiza haruka foto seksuál bá.

 Saida mak konsekuénsia husi sexting?

 Bainhira Ita haruka foto ida liuhusi telemovel, Ita la iha ona direitu ba foto neʼe, Ita labele kontrola oinsá ema seluk sei uza foto neʼe no Ita mós labele halo buat ruma se ikusmai foto neʼe estraga Ita-nia naran diʼak. Amanda Lenhart mak peskizadór iha Pew Research Center no iha ninia relatóriu kona-ba sexting, nia hakerek: “Ohin loron, fasil tebes ba ema ida atu rai ka habelar evidénsia ruma husi ema nia hahalok neʼebé la morál.”

 Iha situasaun balu

  •    Ema balu neʼebé simu foto molik haruka tutan fali ba sira-nia kolega barak nuʼudar buat komik.

  •    Joven mane balu neʼebé laran-kanek tanba sira-nia doben fó para, vinga fali hodi haruka eis-namorada nia foto molik ba ema seluk.

 HATENE KA LAE? Dala barak, envolve an iha sexting hodi haruka ka fahe foto molik mak krime neʼebé hanesan ho abuza seksuál ka pornografia neʼebé envolve labarik sira. Iha ema balu ho idade menór neʼebé hetan kastigu husi tribunál nuʼudar kriminozu seksuál tanba envolve an iha sexting.

 Saida mak Bíblia hanorin?

 Tuir Bíblia, hahalok seksuál entre mane no feto neʼebé kaben ona mak la sala. (Provérbios 5:18) Maibé Bíblia fó sai ho klaru kona-ba hahalok seksuál entre ema neʼebé seidauk kaben. Haree toʼok eskritura sira tuirmai:

  •   “Iha imi-nia leet keta temi hahalok sala seksuál, hahalok oioin neʼebé la moos, ka hahalok kaan-teen, . . . Imi mós labele halo hahalok neʼebé lori moe, ka koʼalia buat neʼebé beik, ka konta istória neʼebé foʼer.”​—Éfeso 5:3, 4.

  •   “Hamate imi-nia parte isin nian iha rai neʼebé book imi atu halo sala seksuál, hahalok la moos, hakarak seksuál neʼebé labele kontrola, hakarak aat, no kaan-teen.”​—Koloso 3:5, nota-rodapé.

 Eskritura sira-neʼe la bandu deʼit hahalok “sala seksuál” (relasaun seksuál entre ema neʼebé seidauk kaben), maibé mós bandu “hahalok oioin neʼebé la moos” (neʼe inklui hahalok seksuál hotu) no “hakarak seksuál neʼebé labele kontrola” (neʼe la refere ba sentimentu romántiku neʼebé mane no feto bele hetan iha sira-nia moris kaben nian, maibé refere ba hakarak sala neʼebé labele kontrola no bele book ema atu halo hahalok la morál).

 Husu ba Ita-nia an:

  •   Oinsá mak envolve an iha sexting hodi haruka foto molik mak hanesan ho “hahalok oioin neʼebé la moos”?

  •   Oinsá mak sexting hamosu “hakarak seksuál neʼebé labele kontrola”?

  •   Tanbasá hakarak atu haree no haruka foto molik mak perigu?

 Eskritura sira tuirmai fó sai razaun seluk tan tanbasá ita presiza hadook an husi sexting.

  •   “Hakaʼas an makaʼas atu Maromak simu ó, nuʼudar serbisu-naʼin neʼebé la moe kona-ba serbisu neʼebé ó halo ona.”​—2 Timóteo 2:15.

  •    “Imi tenke hatudu hahalok santu no laran-metin ba Maromak.”​—2 Pedro 3:11.

 Eskritura sira-neʼe hatudu benefísiu neʼebé ita bele hetan se ita iha morál neʼebé moos. Se Ita halo hahalok neʼebé loos, Ita-nia laran sei sente hakmatek no Ita sei la arrepende Ita-nia hahalok.​—Galásia 6:7.

 Husu ba Ita-nia an:

  •    Haʼu mak ema hanesan saida?

  •    Haʼu hanoin ema seluk nia reputasaun ka lae?

  •    Haʼu gosta buat sira neʼebé bele hakanek ema seluk nia laran ka lae?

  •    Se haʼu envolve an iha sexting, oinsá ida-neʼe bele afeta haʼu-nia reputasaun?

  •    Oinsá mak sexting bele halo haʼu-nia inan-aman lakon fiar ba haʼu?

 ESPERIÉNSIA: “Haʼu iha kolega feto ida neʼebé namora subasubar. Nia haruka ninia foto molik ba ninia namoradu, no ninia namoradu mós halo buat neʼebé hanesan. Tuirmai, la toʼo oras 48, ninia apá deside atu cek ninia telemovel. No ninia apá haree mensajen neʼebé nia haruka no sente hirus tebes. Ninia apá husu nia, no nia fó sai buat hotu. Haʼu hatene katak nia arrepende duni ninia hahalok, maibé ninia inan-aman hakfodak tebes ho buat neʼebé nia halo no sente laran-kanek tebes. Sira mós sente susar atu tau fiar fali ba nia.”

 Realidade: Bainhira ema envolve an iha sexting, neʼe hatún sira-nia dignidade. Joven feto ida neʼebé ninia namoradu obriga atu envolve an iha sexting hatete: “Haʼu hakribi haʼu-nia an no la kontente ho haʼu-nia an.”

 Ema neʼebé envolve an iha sexting bele hetan konsekuénsia aat, karik iha dalan morál no mós iha dalan legál. Tan neʼe, diʼak atu halo tuir Bíblia nia konsellu tuirmai:

  •   “Halai sees husi hakarak joven nian.”​—2 Timóteo 2:22.

  •   “Keta husik haʼu hateke nafatin ba buat neʼebé folin-laek.”​—Salmo 119:37.

 Ita sei halo saida?

 Hanoin toʼok oinsá Ita bele aplika Bíblia nia konsellu iha situasaun neʼebé bele akontese iha Ita-nia moris. Lee toʼok kona-ba Janet nia situasaun, no tuirmai hili opsaun ida-neʼebé mak diʼak liu atu halo iha situasaun neʼe.

 “Dala ida, haʼu hasoru mane ida, no ami fó ba malu ami-nia númeru telefone. La toʼo semana ida, nia husu haʼu atu haruka haʼu-nia foto neʼebé uza bikini.”​—Janet.

 Tuir Ita-nia hanoin, saida mak Janet presiza halo? Ita rasik sei halo saida?

  •  OPSAUN A Karik Ita hanoin: ‘Neʼe la sala. Se ami bá hariis tasi mós nia sei haree haʼu uza bikini.’

  •  OPSAUN B Karik Ita hanoin: ‘Haʼu ladún hatene nia hakarak saida. Karik haʼu sei haruka uluk foto ida neʼebé ladún aat no hein ninia reasaun.’

  •  OPSAUN C Karik Ita hanoin: ‘Mane neʼe interese deʼit ba seks. Haʼu sei apaga ninia mensajen.’

 Haree hanesan opsaun C mak diʼak liu, loos ka lae? No loloos, Bíblia hatete: “Ema neʼebé matenek haree perigu no subar nia an, maibé ema neʼebé la iha esperiénsia la hasees an no hetan susar.”​—Provérbios 22:3.

 Ezemplu iha leten ajuda ita atu haree hun ba problema husi sexting no mós husi hahalok oioin neʼebé la loos. Neʼe mak: Ita hili didiʼak Ita-nia belun ka lae? (Provérbios 13:20) Joven feto ida naran Sarah hatete: “Ita presiza ransu ho ema sira neʼebé Ita hatene katak sira sei nunka halo hahalok neʼebé la loos.” Joven feto seluk naran Delia mós konkorda hodi dehan: “Ema balu neʼebé bolu sira-nia an nuʼudar belun la koko atu ajuda ita kaer metin morál neʼebé loos, maibé sira book ita atu halo sala. Se sira-nia hahalok kontra Maromak nia ukun-fuan, neʼe katak sira kontra malu ho ita neʼebé hakarak atu laran-metin ba Maromak. Klaru katak ita lakohi ida-neʼe akontese, loos ka lae?”