Skip to content

Skip to table of contents

Naran ida husi Bíblia neʼebé hetan iha sasán antigu

Naran ida husi Bíblia neʼebé hetan iha sasán antigu

Iha 2012, arkeólogu sira buka-hetan kusi rai-mean ida husi tinan 3.000 liubá. Kusi neʼe rahun loos ona. Peskizadór sira kontente tebes kona-ba kusi neʼe. Tanbasá? Sira laʼós kontente kona-ba kusi neʼe, maibé kona-ba liafuan neʼebé hakerek iha kusi neʼe.

Bainhira arkeólogu sira tau hamutuk fali pedasuk ida-idak husi kusi neʼe mak sira foin bele lee liafuan Kanaán neʼebé hakerek iha kusi neʼe. Liafuan sira-neʼe mak: “Eshba’al Ben Beda”, signifika katak “Beda nia oan-mane Esbaal”. Neʼe mak dala primeiru arkeólogu sira buka-hetan naran neʼe neʼebé hakerek iha sasán husi tempu antigu nian.

Tuir loloos Bíblia temi ema ida ho naran Esbaal. Nia mak Liurai Saul nia oan. (1 Crônicas [Tawarikh] 8:33; 9:39) Profesór Yosef Garfinkel, nia mós ema ida husi sira neʼebé buka-hetan kusi neʼe, nia hatete: “Ita hakfodak tanba naran Esbaal neʼebé Bíblia temi, mosu deʼit iha tempu neʼebé Liurai David ukun, maibé agora mós tama ona iha arkeólogu sira-nia lista.” Neʼe mak evidénsia ida tan neʼebé hatudu katak arkeolojia mós apoia Bíblia!

Iha Bíblia, Saul nia oan-mane Esbaal mós bolu naran Isboset. (2 Samuel 2:10) Tanbasá mak “baal” troka fali ho “boset”? Peskizadór sira esplika katak ema neʼebé hakerek Segundu Samuel lakohi uza naran Esbaal tanba naran neʼe bele fó-hanoin ema Izraél sira kona-ba Baal, maromak udan no anin fuik neʼebé ema Kanaán sira adora. Maibé ita sei bele buka-hetan naran Esbaal husi livru Crônicas.