Skip to content

BAKUBUSI BALABUZYA

Ino Inga Ndacikonzya Buti Kulemba Homuweki?

Ino Inga Ndacikonzya Buti Kulemba Homuweki?

 “Cilalemya kapati kulanga mane 01:00, kolemba homuweki. Inga icili buyo mumizeezo nkuyanda koona.”—David.

 “Zimwi ziindi ndakali kulanga mane 04:30 kandibala, mpoonya ndakali koona kusikila 06:00 akuunka kucikolo. Cakali kundicima!”—Theresa.

 Sena homuweki yamuvwulila? Ikuti naa mbocibede oobo, cibalo eeci cilamugwasya kapati.

 Nkaambo nzi bamayi ncobapeda homuweki?

 Akati kazintu zimwi, homuweki . . .

  •   ipa kuti mube aaluzyibo lunji

  •   imuyiisya kuti mube bantu babikkila maano

  •   ilagwasya kuti kamucibelesya kabotu ciindi

  •   ilamugwasya kuti kamumvwisya alimwi akuzibelesya zintu nzyomwiiya kucikolo a

 “Kupa homuweki ninzila bamayi njobabelesya kutegwa basinizye kuti basicikolo balamvwisya zintu nzyobayiisyigwa, muciindi cakwiile kubayiisya buyo mpoonya baluba.”—Marie.

 Mucikozyanyo, namba asayaansi zipa kuti muntu kafwambaana kuyeeya. Kucita boobo, basyaazibwene baamba kuti kujalula bongo. Aboobo homuweki ili mbuli kunyanyaasya bongo!

 Kufwumbwa naa homuweki ilamugwasya naa pe, kunyina mbomukonzya kuyeeleba. Pele makani mabotu ngaaya: Nokuba kuti kunyina ncomukonzya kucita kujatikizya kuvwula kwa homuweki njomupegwa, mulakonzya kucesya ciindi ncomutola kutegwa mwiilembe. Atubone mbomukonzya kucita oobo.

 Twaambo tugwasya

 Ikuti kamujisi penzi lyakulemba homuweki, nzila iikonzya kugwasya nkuba buyo amulongo uuli kabotu. Amusole nzila eezyi.

  •   Kaambo kagwasya 1: Amulibambile. Bbaibbele lyaamba kuti: “Makanze aabankutwe masimpe apa kuzwidilila.” (Tusimpi 21:5) Kamutanatalika kulemba homuweki, amube masimpe kuti mulijisi zyoonse ziyandika kutegwa kutabi cili coonse cimunyonganya.

     Kuyungizya waawo, amusale busena bukonzya kugwasya kutegwa mubikkile maano. Bamwi bamvwa kabotu kubalila muluumu mutakwe cinyonganya. Bamwi inga bayanda kubalila kumbi, ambweni kulaibbulali.

     “Kuba acibelesyo mbuli bbuku naa kkalenda yalo njomukonzya kulembela zintu nzyomuyandika kucita alimwi anomuyandika kuzicita, cilakonzya kumugwasya kucibelesya kabotu ciindi. Ikuti kamuutobelezya mulongo wanu, akulemba homuweki aciindi ceelede, nkokuti tamunookatali kapati.”—Richard.

  •   Kaambo kagwasya 2: Amuzibikke kweelana amaccililanwa. Bbaibbele lyaamba kuti: “Zintu zyoonse azicitwe . . . kweelana amaccililanwa.” (1 Bakorinto 14:40, bupanduluzi buyungizyidwe) Kamwaayeeyede makani aaya, amusale ncomutiisaangune kucita.

     Bamwi inga bayanda kutalikila ciyumu. Ibamwi inga balakulwaizyigwa kuti basaanguna cuuba-uba. Amusale nzila iikonzya kumubelekela kabotu.

     “Masimpe cilagwasya kupanga mulongo kutegwa muzyibe ncomweelede kucita alimwi kweelana amaccililanwa. Munzila eeyi mulakonzya kwiilemba kabotu homuweki alimwi inga tiicamupa kulimvwa kumanikizyigwa.”—Heidi.

  •   Kaambo kagwasya 3: Mutawayiwayi kutalika. Bbaibbele lyaamba kuti: “Amube bankutwe, mutabi batolo pe.” (Baroma 12:11) Mutalekeli zintu zimwi kumunyonganya kucita homuweki.

     Ntole-ntole ijanya kali kule, aboobo ikuti kamusumpya, cilakonzya kupa kuti mutaciti mulimo mubotu. Aboobo kutegwa mucesye kulibilika alimwi akulimvwa bubi mweelede kutalika mulimo muciindi ceelede.

     “Ciindi nendilemba homuweki mbondaitambwida buyo naa kutalika kubeleka mbondapegwa buyo mulimo, cindipa kuliiba alimwi cipa kutanyonganizyigwa nondicita milimo iimwi.”—Serina.

     MUZEEZO: Kamulemba homuweki aciindi ncomunya buzuba abuzuba. Eeci ciyoomugwasya kulilesya alimwi akumugwasya kuba apulogilamu iisitikide.

  •   Kaambo kagwasya 4: Amubikkile maano. Bbaibbele lyaamba kuti: “Kogamika buyo meso aako kumbele lyako.” (Tusimpi 4:25) Kutegwa mulubelesye lulayo oolu ciindi nomubala, mweelede kweeleba cintu cili coonse cikonzya kumunyonganya kwaambisya zintu mbuli mafooni.

     Intaneti alimwi akulembelana tugwalo zilakonzya kumumanina ciindi cakulemba homuweki. Pele ikuti mwabikkila maano acintu ncomwapegwa kucita, muyoojana kuti tamukakatali alimwi buya munoojisi ciindi cinji.

     “Ikuti kakuli fooni, kkompyuta, mageemu aavidiyo alimwi a TV, cilakatazya kubikkila maano. Icindigwasya mebo inga ndilazima fooni yangu alimwi azimwi zikonzya kundinyonganya izili munsi-munsi.”—Joel.

  •   Kaambo kagwasya 5: Mutalijayi buya ahomuweki. Bbaibbele lyaamba kuti: “Bantu boonse abazyibe kuti mulanyoneka.” (Bafilipi 4:5) Ikuti mwalyookezya asyoonto ciindi nomulemba homuweki tacikamulemyi pe. Amweendeende, amuccovwe ncinga naa kubalika.

     Ikuti mwalimvwa kuti homuweki yamuvwulila, amubandike abamayi banu. Ikuti babona kuti muli mukusolekesya kucita ncomukonzya, inga capa kuti bacince.

     “Tamweelede kuzumizya homuweki kumupa kutakkomana naa kulimvwa kuminwa. Amusolekesye buyo kubeleka canguzu. Tacigwasyi kuusa naa kulibilika akaambo buyo kahomuweki.”—Julia.

 Mibuzyo njomweelede kulibuzya:

  •   Ino nzintu nzi zitiiyandike ciindi nendilemba homuweki?

  •   Ino nciindi nzi cibotu ncondeelede kulemba homuweki?

  •   Ino mbusena nzi nkondikonzya kubikkila maano?

  •   Ino inga ndaceeleba buti cilengwa cakusumpya kucita zintu?

  •   Ino nzintu nzi zikonzya kundinyonganya?

  •   Ino inga ndazyeeleba buti zintu zinyonganya?

  •   Ino muunzila nzi mondikonzya kulemba homuweki kakunyina kulimvwa kukatala kapati naa kulibilika?

 CIYEEKEZYO ICIYANDIKA: Amube masimpe kuti mulamvwisya zijatikizyidwe muhomuweki njomwapegwa. Ikuti kamujisi mibuzyo, amubabuzye bayi banu kamutanazwa mukkilasi.

a Twaambo ootu tuzwa mubbuku lyakuti School Power, ilyakalembwa aba Jeanne Schumm.